يهود به * ( « عُزَيْرٌ ابْنُ الله » ) * [1] و مشركين باللَّات و العزّى و الازلام و بابيّه به باب [2] و

[1] واژه اقانيم جمع اقنوم است اين واژه معرّب كلمه آرامى « قنوما » مىباشد و در لغت به معنى شخص ، اصل چيزى ، سبب اشياء بكار رفته است و در اصطلاح به ( اب و ابن و روح القدس ) گفته مىشود . ( محمّد معين - فرهنگ فارسى ج 1 ص 326 ) * ( ( وَقالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ الله وَقالَتِ النَّصارى الْمَسِيحُ ابْنُ الله . . ) ) * توبه 30 و يهود گفتند عزيز و نصارى گفتند مسيح پسر خدا است .
[2] بابيّه : سيّد على محمّد شيرازى در 1235 ه . ق در شيراز متولد شد . پدر وى سيّد محمّد رضاى بزّاز نام داشت كه در كودكى فرزند وفات كرد و او تحت سرپرستى دائى خود حاج سيّد على به شغل پدر مشغول شد . ولى چون به مسائل مذهبى علاقه داشت سفرى به كربلا رفت و پس از زيارت چند بار در درس سيّد كاظم رشتى حاضر شد و مورد توجّه سيّد قرار گرفت . پس از فوت سيّد مورد توجّه برخى شاگردان او واقع شد . در سن 25 سالگى ( 1260 ه ق ) تحوّلى در فكر او ايجاد شد و نخست دعوى « بابيّت » سپس « مهدويّت » كرد و در اندك مدّتى 18 تن به او گرويدند كه آنان به حروف ( حى ) موسومند . وجه تسميه « باب » كه در عربى به معنى « در » است به اين سبب نبوده كه او در آغاز ادّعا مىنمايد كه من « باب » امام زمانم و براى پى بردن به اسرار و حقايق بزرگ و مقدّس ازلى و ابدى بايد از « در » بگذرند و به حقيقت برسند پس بايد به من ايمان بياورند تا به كمك من به اسرار نهانى دست يابند . بعدها دعوت او بالا گرفت و سبب شورشهاى پياپى در مازندران - زنجان و تبريز گرديد . به دستور ميرزا تقى خان امير كبير و موافقت ناصر الدين شاه در تبريز مجلس مباحثه اى بين علما و باب با حضور وليعهد تشكيل شد ( 1263 ه ق ) و علما حكم به قتل او دادند و او را در تبريز تير باران كردند . ( 1266 ه ق ) از آثار اوست بيان به فارسى و عربى - دلائل السّبعه و احسن القصص . راجع به كتاب بيان كه حضرت مؤلَّف هم به آن اشاره اى فرموده‌اند يكى از كتابهاى باب است كه او مدّعى نازل شدنش از ناحيه خداست و مىگويد اين كه خداوند در قرآن مىفرمايد * ( « عَلَّمَه الْبَيانَ » ) * اشاره به او دارد كتاب بيان تأليفى است از جملات عربى مسجّع مغلوط و فارسى ( محمّد معين فرهنگ فارسى ج 5 ص 2 - 223 و على اكبر دهخدا لغت نامه ج 3 ص 3249 براى اطَّلاع بيشتر ر . ك به همين مدرك ص 3249 - 3277 انتشارات دانشگاه تهران )

168