و سبيل ثواب زيرا كه علَّت احتياج در هر دو يكى است و احتمال اين كه بعد از پيغمبر قرآن كفايت مىكند واضح الفساد است [1] زيرا كه مشتمل است قرآن غالبا به احكام اجماليّه و بر ناسخ و منسوخ و عام و خاص و مطلق و مقيّد و مجمل و مبين و محكم و متشابه پس لا بدّ است از براى او از مؤول و مفسّر و مبيّنى كه معصوم از خطا باشد و آن نيست مگر امام .
و ديگر آن كه نصب امام لطف [2] است و لطف بر خدا لازم است چنانچه ظاهر شد و ديگر [3] نصب امام اصلح به حال خلق است

[1] اين قسمت پاسخ سخن كسانى است كه مىخواستند با اشعار « حسبنا كتاب الله » مفسرين حقيقى قرآن را از صحنه خارج نمايند . عدم كفايت قرآن از واضحات است . زيرا آيات قرآن شامل ناسخ و منسوخ و عام و خاصّ و مقيّد و مطلق و . . است كه در متن از آنها نام برده شده و احاطه بر همه آنها براى افراد عادى ميسر نيست و « ظهور انواع فرقه‌ها در تاريخ اسلام هم چون اشاعره - معتزله - مجسّمه - معطله و . . و پديد آمدن انحرافات مختلف در برداشت از آيات قرآنى خود نتيجه عملى اعتقاد به كفايت قرآن بوده است . » از سوى ديگر خود قرآن كريم كه برخى به كفايت آن رأى مىدهند مىفرمايد * ( « إِنَّه لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتابٍ مَكْنُونٍ لا يَمَسُّه إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ » ) * واقعه 79 « آن قرآنى است محترم كه در كتابى نهفته است كتابى كه جز افراد مطهّر كسى آن را لمس نتواند كرد . » بدون شك مطهّرين به حقيقت قرآنى كه در لوح محفوظ است واقفند و شكّ و ترديد در انديشه آنان راه ندارد و اينان همانهايى هستند كه خداوند در آيه تطهير از آنها ياد مىكند كه * ( « إِنَّما يُرِيدُ الله لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً » ) * احزاب 33 به علاوه درست است كه تمام معارف مورد نياز انسان در قرآن است امّا قرآن جز اصول و كليات معارف و احكام را بيان نفرموده و به جزئيات نپرداخته و وجود پيامبر و امام براى تفسير معارف و احكام از ضروريّات است و چون پيامبر صلَّى الله عليه و آله و سلم در مدّت 23 سال با آن همه مشكلات ، امكان بيان تمام معارف و احكام برايش ميسّر نبود پس از رسالت حضرت ختمى مرتبت وجود امام براى تداوم و استمرار خطَّ نبوّت از ضروريات است .
[2] در مورد قائده و برهان لطف به مبحث نبوّت مراجعه فرمائيد .
[3] دليل ديگر بر انتصابى بودن امام كه مؤلَّف محترم مطرح نموده اين است كه نصب امام اصلح به حال خلق است و شايسته مخلوقات مىباشد دليلى كه جناب ايشان بيان فرموده چنين است كه : انسان جايز الخطاست ، در صورت انتخاب امام توسط مخلوقات احتمال خطا در گزينش و انتخاب وجود دارد . از سوى ديگر امام واجب الاطاعه است و تحقّق دستورات و اوامر او بر امّت ضرورى است . حال ، چگونه جايز الخطايى كه توسط جايز الخطاها تعيين مىشود ، واجب الاطاعه مىگردد . پس راهى جز اين نيست كه نصب امام از ناحيه خداوند صورت پذيرد .

136