دست بيمار مبتلا به رعشه است و حركت دست شخص سالم فرق مى گذارند و عقاب را بر اولى صحيح نمى دانند و بر دومى تصحيح مى كنند و اين حكم عقلا فقط از آن جهت است كه حركت دومى را يك فعل اختيارى مى دانند كه از روى اراده و اختيار و بدون هيچ اجبار و اضطرار صادر مى شود . و اين گونه شبهه ها كه گفته مى شود ، در نظر عقلا ( شبهه سوفسطائى ) است و شبهه اى در مقابل بداهت است كه هيچ ارزش عقلايى ندارد . [1] امر بين الامرين از ديدگاه عرفان براى تبرك وتيمن به آيه كريمه ذيل تمسك مى نماييم :
( اسروا قولكم او اجهروا به انه عليم بذات الصدور الا يعلم من خلق وهو اللطيف الخبير ) . [2] كه خلق و ايجاد افعال را مطلقا از آن خداوند متعال دانست و مؤثرى در وجود ، جز او ندانست . اين ( توحيد افعالى ) است كه موحد بعد از توحيد ذات و صفات به آن مى رسد كه : ( لا إله الا الله وحده وحده وحده ) و بروز و صدور هر اثرى را از ذات حق مى داند و بس ، كه موجد و خالق آن است . و در عين حال ، نسبت افعال را به مخلوق ، حفظ مى كند و به قول عالم بزرگوار ( محمد دهدار ) در رساله قضاء و قدر :
با آنكه خداوند متعال ، قول را به اشخاص اضافه كرد كه فرمود ( قولكم ) در عين حال خلق و ايجاد قول را به جانب قدس خود حواله داده است كه فرمود : ( الا يعلم من خلق ) ، يعنى آن كسى كه قول شما را خلق كرده است ، بدان دانا نيست ؟
گرچه قرآن از لب پيغمبر است * هر كه گويد حق نگفت ، او كافر است ( ناصر الدين شاه قاجار ) در سفر خراسان ، به ( سبزوار ) كه رسيد ، به زيارت

[1] - طلب و اراده ، تأليف حضرت امام خمينى ( ره ) ، ص 108 .
[2] - سوره ملك ، آيه 13 .

84