< فهرس الموضوعات > مقدمه سوم < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > نتيجه بحث < / فهرس الموضوعات > نفس ، آن مقدار كه داراى نقصان است . پس عقاب نفس كه سبب آن نقصان كمال است ، عبارت است از : دورى به مقام قدس الهى كه همين بعد از حق ، باعث لعنت و عقوبت و سخط و غضب پروردگار است . پس به خاطر اين نقص ، براى نفس درد و الم حاصل مى گردد .
و اما مراد از ( كمال نفس ) همان خشنودى خدا و تقرب به او و ولايت اوست .
پس قدماى از حكماء در واقع معناى ثواب و عقاب را اين مى دانند .
مقدمه سوم همانا معاد ، بازگشت نفوس بشرى به سوى عالم اصلى خود است ، به مفاد آيه شريفه اى كه مى فرمايد : ( يا ايتها النفس المطمئنة ارجعى الى ربك راضية مرضية فادخلى في عبادى وادخلى جنتى ) . [1] اين مقدمه سوم هم يكى از مسائلى است كه محتاج به اقامه براهين است ( كه در جاى ديگر ثابت شده است و فقط در اينجا بايد بعنوان اصول موضوعه قبول نمود ) .
نتيجه بحث - اكنون بعد از ذكر مقدمات مىگوئيم : شرور و فسادى كه بر حسب ظاهر در اين عالم واقع مى شود ، بر حسب مراد و مقصود حكيم على الاطلاق از عالم نيست ، بلكه منظور او خيرات است كه از امور وجوديه مى باشد و لكن شرور در عداد أعدام مى باشند ، ( ظهور آنها بالتبع و به قصد دوم است نه اينكه مقصود بالاصاله باشند ) .
وافلاطون قائل است كه جميع آنچه كه در اين عالم واقع مى شود ، مقصود و مراد است .
اوامر و نواهى شرعيه اى كه براى مكلفين وارد شده است ، ترغيب است براى كسانى كه بجا آورنده اعمال مأمور به و ( نواهى ) زجر وتنفير است براى كسانى كه

[1] - سوره فجر ، آيه 27 - 30 .

175