نمى كرد تا چه رسد به تأمين مواد غذايى و ساير لوازم زندگيشان . پس براى تحقق چنين خيراتى ، چنان شرورى ضرورت دارد .
حاصل آنكه : اولا : شرور و نقايص اين جهان ، لازمه لاينفك نظام على و معلولى آن است و حيثيت شريت آنها - كه بازگشت به جهات عدمى مى كند - ذاتا متعلق محبت و اراده الهى قرار نمى گيرد . و تنها آنها را مى توان بالعرض ، متعلق اراده و ايجاد و قضاء و قدر ، قلمداد كرد .
ثانيا : خيرات جهان بر همين شرور بالعرض ، غالب است و ترك خير كثير ، براى پديد نيامدن شر قليل ، خلاف حكمت ونقض غرض است .
ثالثا : همين شرور قليل و نسبى وبالعرض هم فوايد زيادى دارد كه به بعضى از آنها اشاره شد . و هر قدر بر دانش بشر افزوده شود ، بيشتر از حكمتها و اسرار اين جهان آگاه مى گردد .
مرحوم علامه طباطبائى - رضوان الله تعالى عليه - بحثى را تحت عنوان ( خير و شر و سعادت و شقاوت ) بيان نمود كه به لحاظ جامعيت و اختصار ، ذكر مى كنيم ( شك نيست كه در جهان ماده ، شر و فساد و بدبختيها و ناكاميهاى بسيارى موجود است كه هيچ گونه ترديدى در واقعيت آنها نمى توان داشت . و از سوى ديگر ، جهان و اجزاى جهان در واقعيت و هستى خود مستند به خداى جهان است ، خدايى كه همه براهين وجودش او را وجودى آراسته با هر كمال ، و پاك از آلايش هر ناروايى ، معرفى مى كند .
و روشن است كه اين دو مطلب ( واقعيت شر و فساد وتنزه واجب ) در بادى نظر با هم وفق نمى دهد . يا خدائى بايد در كار نباشد يا اگر باشد هستى هاى پر از شر و فساد به وى مستند نبايد باشد .
اين مطلب را در صورت اشكال با يكى از دو تقرير مى توان در آورد .

141