انتزاع مى كند ، خيريت و شريت هم عناوينى است انتزاعى كه تنها منشأ انتزاع آنها را بايد در عالم جستجو كرد و نه ما بازاء عينى آنها را .
ثالثا : وجود هيچ چيزى براى خودش شر نيست و همچنين بقاء و كمال هر موجودى براى خودش خير است ، وشر بودن موجودى براى موجود ديگر هم بالعرض است . پس هيچ موجودى نه از نظر ماهيت ، شر است و نه مى توان آن را منشأ انتزاع ذاتى براى مفهوم شر دانست .
پس آنچه ذاتا منشأ انتزاع شر به شمار مى رود ، جهت نقصى است كه در موجودى لحاظ مى شود كه شأنيت كمال مقابل آن را داشته باشد . و به ديگر سخن :
شر بالذات ، عدم ملكه خير است : مانند كرى ، كورى ، بيمارى ، نادانى و ناتوانى در برابر شنوايى ، بينايى ، سلامتى ، دانايى و توانايى .
بنابر اين ، ناقص بودن هر يك از مجردات تام ، نسبت به مجرد بالاتر يا فاقد بودن هر يك از مجردات هم عرض نسبت به كمالات ديگران را نمى توان شرى براى آن به حساب آورد ، زيرا شأنيت واجد شدن آن كمال را ندارد .
حاصل آنكه : هيچ موجودى نيست كه وجودش ذاتا متصف به شر شود و از اين روى ، شر نياز به مبدأ و آفريننده اى نخواهد داشت ، زيرا ايجاد و آفرينش ، اختصاص به وجود دارد . و اين ، پاسخ نخستين سؤالى است كه مطرح شد ) . [1] راز شرور جهان سؤال ديگر اين است كه چرا جهان به گونه اى آفريده شده كه داراى اين همه شرور و نقايص باشد ؟ اين سؤال حتى بعد از پذيرفتن اينكه انتزاع شر ، عدم است نيز مطرح مى شود ، زيرا مى توان گفت : چرا جهان به صورتى آفريده نشده كه جاى

[1] - آموزش فلسفه ، ج 2 ، ص 424 .

139