اما آن عده از برادران اهل سنت ، كه منكر اصل بداء شده و به شيعه به خاطر اعتقادش به بداء ، خرده گرفته اند ، آنها خيال كرده اند كه منظور شيعه از ( بداء ) اين است كه حقيقت كار بر خدا پنهان بوده سپس آشكار شده ، از اين رو تصميمش را عوض كرده است ! ! در صورتى كه چنين اعتقادى - چنان كه امام صادق ( عليه السلام ) فرمود - كفر است . ( عن ابى عبد الله - عليه السلام - قال من زعم ان الله عزوجل يبدو له في شئ لم يعلمه امس فأبرئوا منه ) [1] .
و با علم و احاطه همه جانبه الهى سازگارى ندارد ، آنچه كه شيعه در مورد بداء معتقد است - چنان كه شيخ مفيد - عليه الرحمه - مى گويد - اين است كه : امر تازه اى از راه تغيير شرايط و اسباب از ناحيه خداوند آشكار گردد و در حقيقت مصلحت امر اول تا پيدايش امر دوم بوده چنان كه در مورد نسخ احكام گفته شده است [2] .
براى اطلاع بيشتر از روايات ( باب بداء ) و گفته هاى بزرگان ، به مدارك ذيل رجوع شود [3] .
* * *

[1] - تعليقه بر نهاية الحكمه ، تأليف استاد مصباح يزدى - دام عزه - ، ص 450 ، شماره 441
[2] - اوائل المقالات تأليف شيخ مفيد ( ره ) ، ص 24 - 26
[3] - اصول كافى ، ج 1 ، ص 146 - 149 وبحار الانوار ، ج 4 ، ص 92 - 134 واسفار اربعه ، مرحوم ملاصدرا ، ج 6 ، ص 395 - 402 ومحاضرات في اصول الفقه ، تأليف مرحوم آيت الله خوئى ، ج 5 ، ص 333 ( چاپ دار الهادى ) .

122