فاسق بوده است ؟ هرگز مؤمن و فاسق يكسان نخواهند بود . امّا آنان كه ايمان آورده و نيكوكارند ، از بهشت خدا بهره‌مند مىگردند و امّا آنان كه فاسق و بدكارند ، جايگاه آنان دوزخ است و هر گاه تصميم مىگيرند از دوزخ بيرون آيند ، آنان را بدوزخ برمىگردانند و در پاسخ اعتراض آنان مىگويند : عذاب آتش را كه ( در دنيا ) تكذيب كرديد ، اينك بچشيد .
مؤلف گويد : اين حديث را « زمخشرى » در « تفسير كشّاف » در تفسير آيه سورهء سجده ، نقل كرده است و « سيوطى » هم ، در « تفسير الدر المنثور » ذيل آيه مزبور حديث فوق را از « ابن اسحاق » و او هم از « عطاء بن يسار » نقل كرده است و گفته : « ابن ابى حاتم » هم مثل آن حديث را يادآورى كرده است .
[ واحدى در اسباب النزول ص 263 ] به سند خود ، از « ابن عباس » نقل كرده است كه « وليد بن عقبة بن ابى معيط » خطاب به حضرت على عليه السّلام مىگفت :
نيزه من از نيزه تو ، تيزتر و زبان من از تو ، گوياتر و نيروى من براى از پاى درآوردن سرهنگان سپاه ، از تو بيشتر است [ ! ] حضرت على عليه السّلام فرمود : ساكت باش كه فاسقى بيش نيستى . در اين رابطه آيه * ( أَفَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا يَسْتَوُونَ ) * نازل شد . بديهى است مصداق حقيقى مؤمن در اين آيه ، حضرت على عليه السّلام و منظور از نمونهء اصلى فسق ، « وليد بن عقبة » است .
[ سيوطى در الدّر المنثور ] در تفسير آيه ايمان و فسق در سوره سجده گفته است : « ابن ابى حاتم » از « عبد الرحمن بن ابى ليلى » در ذيل آيه مذكور اظهار داشته : آيه مزبور دربارهء على بن ابيطالب عليه السّلام و « وليد بن عقبة » نازل شده است .
« سيوطى » گفته : « ابن مردويه » و « خطيب » و « ابن عساكر » از « ابن عباس » روايت كرده‌اند كه اظهار داشته است : مصداق واقعى مؤمن در آيهء * ( أَفَمَنْ كانَ مُؤْمِناً ) * ، على بن ابيطالب عليه السّلام است و منظور اصلى از فاسق در همان آيه ، « وليد بن عقبة » است و نزول آيه مزبور به اين مناسبت بوده كه گفتگوى سبّ آميزى ميان اين

444