حاصل مىشد ، بدوش مىگرفت و از سويى به سوى ديگر مىبرد و به اندازه‌اى خاك خندق را بدوش كشيده بود كه گرد و غبار سر و سينهء آن حضرت را آلوده ساخته بود و در همان حال ، رجزى را كه « عبد الله بن رواحه » ، در جنگ مىخوانده ترنّم مىفرمود :
< شعر > اللَّهم لو لا انت ما اهتدينا و لا تصدّقنا و لا صلينا فانزلن سكينة علينا و ثبّت الاقدام ان لاقينا انّ الَّذين قد بغوا علينا و ان ارادوا فتنة ابينا < / شعر > ؛ « پروردگارا ! اگر عنايت تو نبود ، ما از نعمت هدايت برخوردار نمىشديم و تو را به راستى و درستى نمىشناختيم و نماز نمىگزارديم ، اينك ، آرامشى در درون ما ايجاد كن و گامهاى ما را استوار بدار و از لغزش باز دار و ما را از دست ستمكاران نگهدار و ما را از فتنه و فسادى كه ايجاد مىكنند ، كه بر خلاف ميل ماست ، محافظت فرما » .
راوى اظهار داشته است كه رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله اين رجز را با صداى بلند ايراد مىفرمود و در ضمن ، مردم را متوجه مىكرد كه مبادا در صدد خلاف كارى بر آيند و يا از كارى كه به عهدهء آنها گذاشته شده است ، خوددارى نمايند .
[ همان كتاب 4 / 298 ] از « انس » روايت كرده است كه در يكى از روزهاى بسيار سرد ، كه مهاجر و انصار سرگرم حفر خندق بودند ، رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله در برابر اصحاب ظاهر شد و فرمود :
< شعر > اللَّهم انّ العيش عيش الاخرة فاغفر للانصار و المهاجرة [1] < / شعر > ؛ « پروردگارا ! شادى منحصر به آخرت است . اينك ، مهاجر و انصار را بيامرز و از گناهانشان در گذر » .

[1] از آنجا كه سرايندگى در خور پيغمبر اكرم صلَّى اللَّه عليه و آله نبوده است . بيت مزبور ، شعر اصطلاحى نيست . نثرى است كه به صورت نظم جلوه كرده است . ( مؤلف )

249