الله فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ) * [1] ؛ اى اهل كتاب بياييد از آن كلمه حق كه ميان ما و شما يكسان است ( و همه آنرا بر حق مىدانيم ) ، پيروى كنيم ( و آن كلمه اينست ) كه بجز خداى يكتا هيچكس را نپرستيم و برخى از ما ، برخى ديگر را بجاى خدا به ربوبيّت تعظيم نكند ( يعنى رؤساى مذهب را به رتبه پرستش و اختصاصات الهى نرسانيم ) پس اگر از حق روى گردانيد ، بگوئيد : شما گواه باشيد كه ما تسليم فرمان خداونديم .
« ابو سفيان » گفت : پس از آنكه امپراطور گفتارش را تمام كرد و قرائت توقيع مبارك پيامبر صلَّى اللَّه عليه و آله هم به پايان رسيد ، سر و صدا و جنجال زيادى در بارگاه امپراطور روم بر پاى شد و در اين رابطه ، ما را از دربار امپراطور اخراج كردند . در هنگام خروج از دربار روم ، به همراهانم گفتم ، كار « ابن ابى كبشه » [2] به كجا كشيده كه پادشاه « بنى الاصفر » را به وحشت انداخته است . اينجا بود كه يقين كردم آفتاب حقيقت محمد صلَّى اللَّه عليه و آله در دل من تابش خواهد كرد و خداى تعالى مرا به راه اسلام هدايت خواهد كرد . [ ! ] در اين رابطه ، « ابن ناظر » ، كارگزار « ايليا » و « هرقل » اسقف مسيحيان شام مىگويد : هنگامى كه « هرقل » ، امپراطور روم ، وارد « ايليا » شد ، بامدادى از خواب برخاست ، در او ناراحتى و بدخوئى شديدى احساس مىشد . يكى از كشيشان خطاب به او گفت : امروز شما را سخت ناراحت مىبينم ( قبلا بايد گفت ، امپراطور علاقهء شديدى به فن ستاره‌شناسى داشت و گاهى از پيشآمدهائى كه براى ستارگان پيش مىآمد ، كارهائى را بر طبق حركات نجوم انجام مىداد .
هنگامى كه كشيش به وى گفت ، امروز شما را سخت ناراحت مشاهده مىكنم ) در

[1] سوره آل عمران ، آيه 64
[2] منظورش از « ابن ابى كبشه » ، حضرت محمد صلَّى اللَّه عليه و آله بود و « ابو كبشه » جدّ مادرى پيامبر ، « وهب » و همچنين كنيه « ابو سلمه » مادر جدش ، « عبد المطلب » ، بوده است و معانى ديگرى هم گفته‌اند كه جهت اطلاع مراجعه كنيد به « مكاتيب الرسول » ج 1 / 111 ( ويراستار )

223