< فهرس الموضوعات > 8 - محمد بن موسى < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > 9 - حكيم بن داود < / فهرس الموضوعات > روايت محمد بن خالد باشد چنانچه ظاهر اوست حكمش از آنچه گذشت ظاهر مىشود كه ظاهرا صحيح باشد ، وبعيدا احتمال مىرود كه حسن باشد .
حاصل سخن آنكه اين روايت صدرا وذيلا در اين موضع از ( مصباح ) به سه طريق نقل شده كه از ملاحظه مجموع آنها البته محدث خبير وفقيه بصير در دعوى قطع بصدور معذور است .
اما روايت ( كامل الزيارة ) مشتمل بر دو سند است :
يكى روايت حكيم بن داود بن حكيم از محمد بن موسى از محمد بن خالد الطيالسى ، و اين سند اگر چه ضعيف است به اشتمال بر محمد بن موسى كه على الظاهر ضعيف است ، و حكيم بن داود فعلا نزد اين بنده مجهول الحال است ، ولى ظاهر به ظهور قوى معتمد اينست كه ذكر طريق براى اتصال سند است ، و روايت از كتاب اخذ شده ، چنانچه ظاهر عبارة شيخ رحمه الله اين است كه كتاب محمد بن خالد نزد او موجود بوده ، بلكه صريح عبارت ( فهرست ) است ، و غالب الظن من بنده چنان است كه نزد ابن قولويه نيز بوده ، و اين استظهارى است كه مهره فن غالبا از دعوى قطع به او مضايقه ندارند ، و حال محمد ابن خالد وسيف بن عميره و صالح بن عقبه و محمد بن علقمه معلوم شد .
و سند ديگر ابتداء كرده به محمد بن اسماعيل كه از جهت تواتر كتاب او سند را حذف كرده ، و عبارت او كه گفته " و محمد بن اسمعيل " نه چنان است كه عطف باشد بر علقمه بن محمد و جزء سند سابق شود چنانچه بعضى از أكابر توهم كرده اند ، بلكه عطف بر حكيم بن داود بن حكيم واستيناف سند است ، و تواند كه بود عطف باشد بر محمد بن خالد ، و حكيم بن داود و محمد بن موسى طريق ابن قولويه به محمد بن اسماعيل هم باشند ، وعلى أى تقدير هر متأمل با بصيرت قطع مىكند به فساد احتمال سابق به اندك التفات ، بلكه در نظره أولى ترديدى

69