و مستوجب لعنند ، چه ظاهر اينكه متكلم در عنوان حكم اخذ وصفى نكرد كه عام معنون ومنوع به او بشود اينست كه در افراد عام چيزى كه قابل معارضه باشد نيست پس اگر شك كنيم در بعض افراد بنى اميه كه آيا ايشان بعقيده حقه و فطرت سليمه درگذشتند يا نه ؟ به حكم اين عموم مذكور مىگوئيم فاسد العقيدة بودند ، چون او ملعون بوده به مقتضاى اين نص ، و مؤمن مستوجب لعن نيست ، پس او مؤمن نيست .
و اين چنان است كه اگر مولائى بگويد همسايگان مرا اكرام كن با اينكه از حال او معلوم است كه دشمنان وى را نبايد اكرام كرد عبارت مذكوره كاشف است از اينكه هيچ يك از همسايگان او دشمنش نيستند ، و اين مطلب را ما در اصول تحقيق مستوفى كرده ايم ، ووالد محقق ما قدس سره در كتاب ( مطارح الانظار ) شرحى وافى و تحقيقى كافى در اين باب دارد ، وبالجملة در عبارت مذكوره اشكالى است كه مقتضاى او اينست كه هيچ يك از بنى اميه مؤمن نباشند با وجود اينك جماعتى از قدما ومتأخرين ايشان ولايت اهل بيت داشتند مثل خالد بن سعيد بن العاص وابو العاص بن ربيع كه از آنانند كه از بيعت ابى بكر تخلف كردند ، و با امير المؤمنين ثابت قدم بماندند ، چنان كه از كتب عامه و خاصه معلوم مىشود ، و اموى ابيوردى شاعر را شيخ حر قدس سره از علماء شيعه در ( امل الامل ) شمرده ، وهمچننى بتتبع معلوم مىشود كه جماعتى از رجال ونساء منسوبين به اين قبيله از اخيار بودند مثل امامه دختر ابو العاص كه بعد از حضرت فاطمه عليها السلام به وصيت آن حضرت در حباله نكاح امير المؤمنين عليه السلام آمد ، و مثل محمد بن ابى حذيفه كه مادر او دختر ابى سفيان بود ، و او خود از خواص اولياى امير المؤمنين ، و در محبت آن جناب رنجها كشيد و سالها در زندان معاويه كه خال او بود بماند ، و با او موافقت نكرد ، و جواب از اين سؤال به چند وجه مىتوان گفت :

356