< فهرس الموضوعات > تفسير بيضاوى در تفسير آية و بيان شجره ملعونه < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > تفسير كشاف در تفسير آية و بيان شجره ملعونه < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > ابن أبى الحديد شرح ميدهد شجره ملعونه را < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > منشور معتضد بالله عباسي شرح ميدهد . . .
< / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > رساله مفاخره بنى هاشم و بنى أميه بيان مىكند . . .
< / فهرس الموضوعات > آنكه در آخرت نصيبى ندارند .
و قريب به اين كلام در ( كشاف ) است با نسبت بروايت .
و در ( بحار ) از ( عمده ) ابن بطريق از ( تفسير ثعلبى ) به دو طريق اين حديث را روايت كرده [1] .
وابن ابى الحديد از ( امالى ) ابو جعفر محمد بن حبيب آورده در ذيل حديثى مبسوط كه عمر از كعب پرسيد در اخبار شما آمده كه خليفتى از آن كيست ؟ گفت بعد از پيغمبر و دو نفر از اصحابش به دشمنان او رسد كه با ايشان جنگ كرد ، و ايشان با او جنگ كردند ، عمر گفت : انا لله وانا اليه راجعون ، و روى بابن عباس آورد و گفت شنيدم از رسول خداى شبيه اين كلام ، شنيدمش كه مىگفت " ليصعدن بنو امية على منبري ولقد رأيتهم في منامي ينزون عليه نزو القردة ، وفيهم انزل " وما جعلنا . . . " الاية .
و در منشورى كه معتضد بالله عباسى نوشت و امر كرد كه در بلاد بخوانند - كه ما انشاء الله در ذيل احوال بنى اميه او را بعينه مىنويسيم - مىگويد آنگاه خداى قرآنى در شأن ايشان فرستاد ، و فرمود : " والشجرة الملعونة في القرآن . . " ولا خلاف بين احد انه تعالى يريد بنى اميه .
يعنى احدى خلاف نكرده كه مراد بنى امية است .
و در رساله مفاخره بنى هاشم وبنى اميه - كه تصنيف جاحظ است - مذكور است كه بنى هاشم را عقيده آنست كه شجره ملعونه بنى اميه هستند ، و ناچار بنى هاشم قاطبة تا حديث صحيح نداشته باشند چنين گمان نكنند .
و هم در آن رساله است - ولى ممزوج است به كلام ابن ابى الحديد ، و خصوص اين فقره اظهر آنست كه كلام جاحظ باشد ، و اگر هم نباشد كلام ابن ابى الحديد

[1] بحار الانوار : 8 / 359 ط افست .

331