و معرض تهمت وسوء ظن مىكرد ، يا عمر امين و مؤمن نبود و از اهل نفاق ومظنه افشاى سر رسول خداى بود ، اگر فخر رازى احتمال اول را قبول كند يا بى الله ذلك والمؤمنون ، و اگر ثانى را اختيار كند فنعم الوفاق والحمد لله .
بالجملة حكم به اين لقب كه وزغ باشد معروف بوده چنانچه ابوالفرج اصفهانى كه خود مروانى است در ( اغانى ) در ذيل قصه وفود مروان بر معاويه بعد از عزل از ولايت مدينه و مكالماتى كه بين ايشان ترديد شد مىگويد معاويه برآشفت و گفت يابن الوزغ لست هناك ، مروان گفت چنين است كه گفتم ، و من اكنون پدر ده نفرم و برادر ده نفر ، وعم ده نفر ، و نزديك است عده كامل شود يعنى چهل نفر .
وابو الفرج گويد اين اشاره به حديث نبوى است " اذا بلغ بنوا ابى العاص اربعين رجلا اتخذوا مال الله دولا وعباد الله خولا " و اولاد ابى العاص منتظر اين وقت بودند ، و هم در آخر حكايت از معاويه اين حديث را نقل مىكند كه احنف از او پرسيد چرا چندين تحمل از مروان كردى ؟ و كلام مروان اشاره بچه بود ؟ وى اين حديث را روايت كرد وقال : فوالله لقد تلقاها مروان من عين صافية .
ودر ( نهاية ) در ماده " دخل " ميگويد : الدخل : العيب والعناد والغش ومنه حديث ابى هريرة : اذا بلغ بنوا ابى العاص ثلثين كان دين الله دخلا وعباد الله خولا ، وحقيقته ان يدخلوا في الدين امورا لم تجريها السنة .
و در " خول " مىگويد : الخول : حشم الرجل واتباعه ، ومنه حديث ابى هريرة كان عباد الله خولا اى خدما وعبيدا يعنى انهم يستخدمونهم ويستعبدونهم .
بالجملة در ( حيوة الحيوان ) از مستدرك حاكم حديث مىكند كه از عمرو بن مرة جهنى كه صحابى است روايت كرده كه حكم بن ابى العاص استيذان دخول بر حضرت رسالت كرد فرمود اذن دهيد مر او را ، بر او باد و بر هر كه از صلب او بيرون آيد لعنت خداى مگر مؤمن از ايشان ، و كمند مؤمنين ايشان ، در دنيا ترفه

326