منظور مصنّف - قدس سره - از بيان اين اوصاف زشت و قبيح چيزى جز انكار آن بر اشاعره و رسوا ساختن آراى فاسد و باطل آنان نيست تا صاحبدلان را از آن بر حذر دارد و ناقل كفر ، كافر نيست . اسائه ادب نسبت به پيامبران از سوى كسى است كه جايز مىداند كه پيامبران چنين اوصاف زشتى داشته باشند نه از سوى كسى كه درصدد آن است كه از چنين عقايد باطلى جلوگيرى به عمل آورد ، ليكن خصم به دلايل عجز و سرگردانى خود به چنين اتهامى پناه برده و مصنّف - ره - را اينگونه متهم كرده است ، بر اين حيلهء وى در تنزه مصنوعى در اجلال مقام پيامبران سخن پيشين وى گواهى مىدهد .
سخنى كه در حق خداوند سبحان آورد و شنيعتر و قبيحتر از اين گفتار است . آنجا كه در تعبير از عقيده اماميه كه خداوند متعال را از انجام كارهاى قبيح و عقوبت افراد بىگناه - اگر چه بر آن قدرت دارد - منزه مىدانند ، گفت : دست خداوند بسته است .
مصنّف - طيّب الله رمسه - مىگويد :
امّا معتزله از اين جهت با آن مخالفت كرده‌اند كه صدور گناه از پيامبران را جايز دانسته‌اند و لذا اعتقاد به جواز اين اوصاف هم بر آنان لازم آمده است و بر وقوع گناهان كبيره از آنان اتفاق نظر دارند ، چنانكه در قصهء برادران يوسف است .
پس شايسته است كه عاقل خردمند با ديدهء انصاف بنگرد كه آيا پذيرش چنين گفتارهاى فاسد و آراى پست جايز است ؟ آيا مكلفى باقى مىماند كه حاضر باشد از گفتار فردى پيروى كند كه در تمام طول عمر تا وقت نبوت اعمال زشت انجام مىداده و پس از نبوّت هم بر پس گردن او مىزنند و او را به استهزا مىگيرند ؟ ! و آيا با گفتار چنين فردى حجتى بر خلق ثابت مىشود ؟ ! آگاه باش كه بحث با اشاعره در اين باب بيهوده است و اگر در اين مورد به بحث پرداخته‌اند ، سخنان ياوه و نامربوط گفته‌اند . زيرا آنان تعذيب مكلَّف را به جهت عدم انجام آنچه كه خداوند متعال امر كرده بدون اينكه مكلف از آن امر ، آگاه باشد يا پيامبرى به سوى او فرستاده باشد ، جايز مىدانند و حتى بر امتثال امر خداوند هم جايز مىدانند كه او را عذاب كند و عقيده دارند كه تمامى كارهاى قبيح از خداوند متعال است و هر آنچه در هستى به وقوع پيوسته است ، فعل خداوند متعال است و حسن هم هست . زيرا حسن آن است كه واقع شده و قبيح آن است كه به وقوع نپيوسته است . لذا اين صفات زشت در پيامبر و والدين وى حسن است زيرا از خداوند متعال است . پس چه مانعى دارد كه پيامبرى با اين خصوصيات و صفات مبعوث شود ؟
بر اين اساس چگونه اشاعره مىتوانند كفر پيامبر را منع كنند و حال اينكه كفر ، فعل

536