كه چيزى از فضايل ابو تراب و اهل بيت او بگويد ، تعهّدى ندارد . تا اينكه گفت :
به استاندارانش نوشت كه مردم را دعوت كنند تا در فضيلت عثمان ، صحابه و سه خليفه اول روايت نقل نمايند و در برابر هر خبرى كه در مدح على آمده ، خبرى ضد آن را در مدح صحابه بياورند . نامهء معاويه براى مردم خوانده شد ، احوالى در اين راه صرف گشت و اخبار ساختگى زيادى در مناقب آنان روايت شد و بصورت وسيع و گسترده اى به فرزندان و كودكانشان تعليم دادند و آنان مانند يادگيرى قرآن ، به فرا گرفتن آن پرداختند ، فقيهان ، قاضيان و واليان به اين روش ادامه دادند . بدبختترين مردم در اين باره قاريان رياكار و مستضعفانى بودند كه اظهار زهد و خشوع مىكردند و به جعل احاديث مىپرداختند تا مقرب درگاه واليان شوند و در اين راه اموالى بدست آورند تا اينكه اين اخبار بدست مستد يقينى افتاد كه كذب و بهتان را جايز نمىدانستند ، آنها را قبول و روايت كردند . سپس مىگويد : ابن عرفه معروف به نفطويه كه از بزرگان و اعلام محدثين است در تاريخ خود ، مطالبى نظير اين خبر نقل كرده است . [1] با توجه به اين امور و مسائلى مانند آن ، اكثر فضايل امير المؤمنين ( ع ) پوشيده ماند ، اگر چه بخشى از آن از دسترس دشمن دور ماند و نتوانست آن را از دسترس امت اسلام دور نگه دارد ، اين عنايت خداوندگارى به ولى خود و دين حنيف ( اسلام ) است . آنچه بر مخفى نگه داشتن فضايل امير المؤمنين ( ع ) دلالت مىكند ، مطلبى است كه بخارى از ابو اسحق روايت كرده است : « مردى از برآء پرسيد - در حاليكه من هم مىشنيدم - : آيا على در بدر حضور داشت ؟ گفت : بارز و آشكار است . » [2] آيا گمان مىكنيد كه موقعيت امير المؤمنين ( ع ) در بدر ، چنان در صدر اوّل اسلام پوشيده مانده كه نيازمند پرسش باشد ؟ و حال اينكه جنگ بدر بر دوش على ( ع ) و به همّت شمشير آن حضرت ( ع ) به پيروزى رسيد . اين مطلب تلاش مردم آن عصر در كتمان فضايل امام را مىرساند كه در صدد بودند به هر نحوى كه بتوانند فضايل حضرت را

[1] شرح نهج البلاغه ، ج 3 ، ص 15 .
[2] صحيح بخارى ، ج 3 ، كتاب المغازى ، باب قتل ابى جهل .

5