عبارت است از اينكه خداوند در آنان گناهى خلق نكند . بنابراين پيامبران از كفر ، گناهان كبيره و گناهان صغيره دال بر خسّت و رذالت معصوم هستند ، امّا در ساير گناهان صغيره ، عصمت را واجب نمىدانند . زيرا به تأكيد قرآن مجيد ، اين گناهان از ترك كنندهء گناهان كبيره بخشيده شده است : * ( « الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الإِثْمِ وَالْفَواحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ فَلا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى » ) * [1] اين آيه دلالت دارد كه گناهان صغيره اى كه از تارك گناهان كبيره و فاحشه ، سرمىزند ، برايش بخشيده مىشود . در اين آيه ، همچنين اشاره اى است به اين مطلب كه از آنجا كه انسان از خاك آفريده شده و از آن به وجود آمده ، از آلودگيهاى خاكى كه مقتضى گناه و غفلت است ، خالى نمىباشد ، لذا بعضى از گناهان به مقتضاى طبع از آنان سر مىزند ولى چون خلاف ملكهء عصمت نيست ، به جهت آن مؤاخذه نمىشوند .
عصمت از نظر حكما ، ملكه اى است كه از فجور جلوگيرى مىكند و ابتدا با علم به آثار منفى معاصى و مناقب طاعات حاصل مىشود و در پيامبران با تتابع وحى با اوامرى كه به انجام كارهاى شايسته برمىانگيزد و نواهى كه از انجام كارهاى ناشايست منع مىكند ، اين ملكه عميق مىشود . بر گناهان صغيره اى كه از روى سهو و يا عمد - نزد كسانى كه عمد را جايز مىدانند - صادر مىشود و ترك اولى و افضل ، اعتراضى وارد نيست . زيرا از عصمت كه يك ملكه است ، مانع نمىشود . صفات انسانى در ابتداى حصول احوال ناميده مىشود و به تدريج ملكه مىشود . پيامبران به ترك گناهان مكلَّف مىباشند و در قبال آن به ثواب مىرسند ، اگر صدور گناه از آنان ممتنع بود ، نمىبايستى وضع چنين بود . زيرا تكليفى به ترك ممتنع و ثواب بر آن نيست . از اين گذشته آيهء شريفهء :
* ( « إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَيَّ » ) * [2] بر مماثلت پيامبران با ساير مردمان در امورى دلالت دارد كه به انسان بودن برمىگردد . امتياز پيامبران با ساير مردمان در وحى است و بس .
پس صدور گناه از آنان همچون ساير مردمان ممتنع نيست . اين حقيقت مذهب اشاعره است و هر كس در آن تأمل كند ، در مىيابد كه حق صريح و مطابق با عقل و نقل است .
تمام مطالبى كه اين مرد براى ناسزاگويى بر آنان آورد - همانطور كه بطور مجمل ديديد و مفصل آن را خواهيد ديد - بر اشاعره وارد نيست .

[1] . نجم / 32 .
[2] . فصّلت / 6 .

451