نحاس گفت : اگر مردى از تو برايم حديث بگويد و سپس من آن حديث را از تو نقل كنم ، صادق هستم . من مىگويم : در التقريب آمده : معمولا احاديث را به صورت مرسل نقل و در آن تدليس مىكند .
م س ق - حبيب بن ابى حبيب يزيد جرمى انماطى : ( ن ) : ابن معين از نوشتن حديث وى نهى كرد . ( يب ) : ابن ابى خيثمه گفت : ابن معين ما را از شنيدن حديث وى نهى كرد . قطان از وى حديث شنيد ولى از او حديث نكرد .
ق - حبيب ابن ابى حبيب مصرى ( كاتب مالك ) : ( د ) گفت : از دروغگوترين مردم بود . ( س ) و ابن عدى و ابن حبان گفته‌اند : همهء احاديث وى ساختگى است .
م 4 - حجاج بن ارطاة بن ثور ، ابو ارطاة كوفى قاضى : احمد گفت : در احاديث وى مطالب اضافى نسبت به احاديث ديگران يافت مىشود . ابن حبان گفت : ابن مبارك و يحيى قطان و ابن مهدى و ابن معين و احمد ، وى را ترك كرده‌اند . او در ( نماز ) جماعت حاضر نمىشد . وقتى كه در اين باره از وى سؤال كردند گفت : آيا در مسجد شما حاضر شوم تا حمالان و بقالان برايم ايجاد مزاحمت كنند ؟ ( ن ) : يحيى بن يعلى گفت : زائده به ما دستور داد كه حديث او را ترك كنيم . احمد گفت : زهرى در مورد او ، ابن اسحاق ، ليث و همام نظر بدى داشت كه نمىتوانيم در مورد آنان به گفتهء وى مراجعه كنيم . احمد گفت : وى از زهرى تدليس مىكرد و حال اينكه او را نديده بود . شافعى گفت : حجاج مىگفت : مروت مرد كامل نمىشود مگر اينكه از حضور در نماز جماعت خوددارى كند . اصمعى گفت :
او اوّلين قاضىاى است كه در بصره رشوه گرفت . ( س ) مدلَّسين را بدين شرح نام مىبرد :
حجاج بن ارطاة ، حسن ، قتادة ، حميد ، يونس ، ابن عبيد ، سليمان ، تيمى ، يحيى بن ابى كثير ، ابو اسحق ، حكم ، اسماعيل بن ابى خالد ، مغيره ، ابو زبير ، ابن ابى نجيع ، ابن جريح ، سعيد بن ابى عروه ، هشيم و ابن عيينه و در ( ن ) مىگويد : گويم : و اعمش ، بقيه ، وليد بن مسلم و ديگران . ( يب ) : ابو حاتم گفت : وى ( حجاج بن ارطاة ) از ضعفاء تدليس مىكند . ابن عيينه گفت : نزد منصور بن معتمر بوديم . حاضران حديثى از حجاج گفتند . وى گفت : آيا حديث او هم نوشته مىشود ؟ اگر در مورد روايات وى سكوت كنيد ، براى شما بهتر است .
اسماعيل گفت : وى مضطرب الحديث است زيرا موارد فراوانى از احاديث را تدليس كرده است . محمد بن نصر گفت : آنچه بر احاديث وى غالب است ، تدليس و تغيير الفاظ است .
د ق - حريث بن ابى مطر فزارى حناط : ( يب ) : ( س ) گفت : ثقه نيست . يك بار ( س ) و دولابى

30