خداوند متعال معجزه را با قصد و اختيار افاضه مىكند و غايت و فايده آن تصديق پيامبر است بدون اينكه تصديق پيامبر ، باعث افاضه معجزه باشد ، به نظر ما مسلَّم است و تصديق پيامبران هم بدون اثبات غرض ، ثابت مىشود . همانگونه كه پيش از اين گذشت ، اين است مذهب اشاعره . اين مرد ، بدون فهم سخن اشاعره ، و تأمل در غرضشان ادعاى ساختگى خود را به آنها نسبت مىدهد . منظور آنان از نفى غرض ، نفى احتياج از خداوند متعال است . تمام حكماى الهى در اين مطلب با آنان اتفاق نظر دارند . اگر اين ادعا راست است پس چرا آنان را تكفير و يهود و نصارا را بر آنان ترجيح داده است و اگر باطل است ، اشتباه آنان در عقيده اى است كه تنزيه خداوند متعال از اغراض ، نقص و احتياج ، آنان را به انتخاب آن وادار كرده است . پس چگونه ترجيح يهود و نصارا بر اشاعره جايز است ؟ ! با اين حال بر ( امام ) صادق ( ع ) هم بهتان زده است تا آنان را به دروغ متهم كند . اگر ( امام ) صادق ( ع ) اين سخن را گفته باشد ، بايستى آن را بر گروه ديگرى حمل كرد . زيرا شيخ اشعرى كه مؤسس اين عقيده است ، سالهاى زيادى پس از زمان ( امام ) صادق ( ع ) به دنيا آمده است و اشاعره هم پس از او بوده‌اند . پس چگونه ( امام ) صادق ( ع ) دربارهء آنان چنين گفته است ؟ بدين ترتيب معلوم شد كه اين مرد بهتانگو هم مانند كودنهاى حله و بغداد ، كودن و دروغگو است ؛ خداوند او را رستگار نگرداند .
من مىگويم :
ما حصل مذهب اشاعره ، همانگونه كه وى گفته ، اين است كه خداوند متعال ، معجزه را بدون غايب مىآفريند امّا معجزه به خودى خود مفيد تصديق نبوت است . اشكال بر اين عقيده آن است كه اين افادهء معجزه ، افادهء ذاتى نيست . زيرا معجزه چيزى همچون ساير كارهاى خارق العاده است كه چه بسا در هستى به وقوع پيوندد امّا وجود آنها به خودى خود موجب تصديق هيچ يك از كسانى كه مدعى آن هستند ، نمىباشد . پس چگونه معجزه ، مفيد تصديق نبوت است ؟ ! در حالى كه اين تصديق ، غرض از خلق معجزه نبوده است . از سوى ديگر مجرد تقارن ادعاى نبوت و ظهور معجزه ، تصديق نبوت را ، فايدهء معجزه نمىگرداند . چرا كه اصل وجود معجزه و تقارن آن با ادعاى نبوت بدون غرض است ، چنانكه اگر مقارن با يك ادعاى ديگر از سوى يك مدعى ديگر باشد .
پس مدعى نبوّت در ادعاى خود از ديگران سزاوارتر نخواهد بود ، اگر چه معجزه به دست او ظاهر شده باشد . زيرا خلق معجزه ، بيهوده بوده ، به قصد تصديق وى صورت نگرفته است . پس چگونه مىتواند فقط مقتضى تصديق پيامبرى وى باشد ؟ از سوى

292