بيان شده است .
پس معلوم شد اشاعره دليلى بر امتناع كذب خداوند متعال در كلام خود ، ندارند خواه كلام نفسانى باشد و خواه لفظى . پس چگونه است حال مذهبى كه از اثبات امتناع قبيحترين چيزها بر خداى متعال ناتوان است ؟ در حالى كه امتناع كذب خداوند از اوّلين ضروريات است . حتّى بنابر مقتضاى اينكه تمام افعال قبيح را به خداى سبحان اسناد مىدهند ، صدور كذب از خداوند متعال بعيد به نظر نمىرسد ، بلكه به نظر آنان واقع هم شده است . زيرا خدا خالق كذب مردم در خبر دادن از خداوند متعال است و همانگونه كه خلق كلام كاذب بر زبان فرشته ، پيامبر و يا درخت كذب از خدا است ، همينطور خلق كذب بر زبان ساير مردم ، كذب او خواهد بود . كذب خدا در كلام لفظى جز بدين نحو متصوّر نيست - تعالى الله عن ذلك علوا كبيرا .
اينكه گفت : عقيده به اينكه تنها مؤثر در وجود خداوند است ، مستلزم اسناد افعال قبيح به خدا نمىباشد . زيرا انجام افعال قبيح مستقيما از خود بنده است ؛ از نظر عقلا سفسطه است . مگر چگونه انسان عاقل مىپذيرد كه نسبت دادن قبح به محلى كه هيچ گونه اثرى در آن ندارد و عدم انتساب آن به خالق و آفرينندهء آن ، صحيح باشد ؟ ! گذشته از اين لازم مىآيد كذب خداوند متعال بر زبان فرشته يا پيامبر هم ممتنع نباشد .
زيرا كذب مستقيما از طرف فرشته و پيامبر است پس چگونه به امتناع كذب از خداوند متعال در كلام لفظى ملتزم شده‌اند ؟
پوشيده نيست كه مصنّف به اينان نسبت نداد كه بايستى خداى متعال در كلام خود كاذب باشد . پس اين گفته خصم كه گفت : « هر كس فعل قبيحى انجام دهد ، به ناچار بايد مرتكب كذب شود . » بى معنى است . اگر وقوع كذب از خداوند سبحان را به آنان نسبت مىداد ، حق و درست بود . زيرا از نظر آنان خداوند خالق دروغ در اخبار از خود بر زبان گناهكاران است . بيان اين مطلب را پيش از اين دانستيد و در اينجا آن را تكرار نمىكنيم .
8 - صفات خدا عين ذات اوست مصنّف - طيّب الله رمسه - مىگويد :
چيزى در قدم با خدا شريك نيست : عقل و نقل اتفاق دارند كه خداوند متعال

193