طرف ، شش وجب به وجب خود فاصله دارد و در هر شب جمعه از آسمان پايين مىآيد و در حالى كه سوار بر الاغى است تا صبح ندا مىدهد كه آيا توبه كننده اى هست ؟ آيا كسى هست كه طلب مغفرت كند ؟ اينان آيات متشابه قرآن را بر ظاهر آن حمل كرده‌اند .
سبب اين اعتقاد آنان اين بوده كه قدرت تمييز كمى داشته ، نتوانسته‌اند به تناقضى كه در اثر اين عقيده بدان ملزم خواهند شد ، پى ببرند و ضرورياتى را انكار كرده‌اند كه موجب ابطال اين عقيده است .
ضرورت حكم مىكند كه هيچ جسمى از حركت و سكون منفك نمىشود . در علم كلام هم اثبات شده كه اين دو حادثند و نيز ضرورت حكم مىكند كه هر آنچه غير منفك از حادث باشد ، خود حادث است . در نتيجه حدوث خداوند متعال لازم مىآيد و نيز ضرورت حكم مىكند كه هر حادثى ، محدثى ( به وجود آورنده اى ) داشته باشد ، پس واجب الوجود نيازمند به مؤثّر و در نتيجه ممكن خواهد بود و نه واجب و اين خلف است .
بيشتر آنان در گمراهى فرو رفته و گفته‌اند : مصافحه براى خدا جايز است و اهل اخلاص در دنيا با او معانقه مىكنند . داود گفته است : مرا از فرج و لحيه معاف داريد و از ساير چيزها بپرسيد . هم او گفته است كه معبودش جسمى است كه گوشت و خون و اعضا و جوارح دارد ؛ آنقدر در طوفان نوح گريه كرد كه چشمانش به تراخم مبتلا شد و چون چشمانش شكايت كردند ، ملائكه آنها را باز گردانيدند .
پس بايد كه انسان عاقل از خود بپرسد : آيا تقليد از امثال اينان جايز است ؟ آيا عقل مىتواند آنان را در اين گفته‌هاى پست و اعتقادات فاسد تصديق كند ؟ آيا دل اطمينان پيدا مىكند كه اينان در چيزى به حقيقت نايل شوند ؟ !
فضل مىگويد :
آنچه بيان كرده از عقايد مشبّهه و مجسمّه است كه از نظر ما ، باطلاند و نه از اشاعره و اهل سنت و جماعت . آنچه به حنبلىها نسبت داده بهتان و افترا است . مذهب امام احمد بن حنبل در متشابهات قرآن ، ترك تأويل و توكيل علم آن به خداوند متعال است .
اهل سنت و جماعت در اين باره دو راه دارند : 1 - ترك تأويل كه احمد بن حنبل آن را اختيار كرده است . 2 - توكيل علم آن به خداوند متعال چنانكه خود مىفرمايد :
* ( « وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِه كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا » ) * [1] . پس اينان آيات تشبيه را بر

[1] آل عمران / 7 .

158