تا اينكه مىگويد : « تنها ابن حزم در اين مورد مخالفت كرده چنانكه در ملل و نحل عنوان نموده كه خداوند عزّ و جلّ قادر است كه فرزند داشته باشد . زيرا اگر بر آن قدرت نداشته باشد ، عاجز محسوب مىشود . » نفاوى در ادامه مىگويد : « استاد ابو اسحاق اسفراينى بيان داشته كه اوّلين كسى كه چنين كلامى از او گرفته شده ، ادريس ( ع ) است . ابليس به شكل انسان نزد او آمد . حضرت مشغول دو زندگى بود و هر بار كه سوزن را فرو مىكرد و بيرون مىآورد سبحان الله و الحمد لله مىگفت . ابليس پوستى را به او داد و گفت : آيا خداوند قادر است كه دنيا را در اين پوست قرار دهد . حضرت گفت : خداوند قادر است دنيا را در سوراخ اين سوزن قرار دهد و يكى از چشمهايش را سوزن زد و كور كرد . اين روايت ، هر چند از رسول خدا ( ص ) روايت نشده اما مشهور است و ظهورى غير قابل انكار دارد و اشعرى با استفاده از جواب ادريس ( ع ) ، در مسائل فراوانى چنين پاسخ داده است . » چنانكه از اين گفته بر مىآيد ، اشعرى قرار گرفتن دنيا در پوستى را جايز دانسته است . زيرا قبول آن فرع بر نقل آن است و آنچه از ابن حزم نقل كرديم بر تجويز آن دلالت دارد . زيرا از نوع همان پاسخى است كه براى ادريس ( ع ) ساخته‌اند . اى كاش مىدانستم كه اگر از نظر نفاوى اين مطلب از حضرت ادريس ( ع ) است پس چرا مستلزم به جواز خلق محالات نشده است . از طرف ديگر از نظر اينان اشتباه بر پيامبران معنى ندارد .
پوشيده نيست كه بعضى از شروط مذكور براى رؤيت مبتنى است بر اينكه عدم مانع مانند حجاب را شرط بدانيم كما اينكه ذكر شرط در حكم مقابل بودن هم زايد است .
زيرا آنچه ديده مىشود در حقيقت همان صورتى است كه در آينه قرار دارد و اين مقابله است نه صاحب صورت .
بدان كه احساسات ظاهرى ديگر هم مانند رؤيت شرايطى دارد . اشاعره به مقتضاى ارجاع هر چيزى به قادر مختار در اين موارد نيز شرايط را معتبر نمىدانند . مصنّف از آن جهت در مورد رؤيت در اين بخش صحبت كرد كه آشكارترين و شناخته ترين امور مورد اختلاف است و شروط آن نيز از ساير احساسات ظاهرى آشكارتر است .
3 - وجوب رؤيت با حصول شرايط مصنّف - قدّس الله نفسه - مىگويد :
تمامى عقلا جز اشاعره بر اين امر اتفاق نظر دارند . زيرا حكم ضرورت است و هيچ

106