عكس هر نسخه را در جاى خود بياوريم تا هر جلد بنفسه و از اين جهت كامل و بىنياز از ديگر مجلَّدات باشد ، كما اين كه فهارس چند گانهء هر جلد به همين دليل جداگانه و در پايان آورده شده است تا دارندگان هر جلد لزوما خود را از داشتن ديگر مجلدات ناگزير نبينند .
به علَّت كثرت موارد اسقاط از اين و آن نسخه ، كه غالبا ناشى از سهو و سهل - انگاريهاى مأنوس كاتبان متأخّر است ، موارد كمبود نسخه‌ها را بندرت و تنها در مواقع ضرورى با كلمهء « ندارد » مشخّص كرده‌ايم .
ضبط همهء موارد اختلاف نسخه بدلهاى قديم و جديد و ياد كرد تفاوتهاى اندك و بسيار چاپهاى قبلى ، جز افزودن بر حجم و قيمت كتاب و ملال خاطر خوانندگان سودى در بر نمىداشت بنابر اين به آوردن اهمّ موارد اختلاف كه به نوعى آن را متضمّن فايده اى زبانى ، معنايى و يا تصحيحى يافتيم ، بسنده كرديم .
هنگام مقابله براى اطمينان خاطر علاوه بر چاپهاى قبلى برخى تفسيرهاى معتبر و كهن از قبيل طبرى ، تبيان ، مجمع البيان ، ميبدى ، كشّاف ، قرطبى ، گازر و . . . نيز پيش روى ما بود ، كه جز در مواردى كه به مدد يكى از آنها مشكلى از متن را مىگشوديم ، از آنها نامى در حواشى به ميان نيامده است . ذكر همهء موارد اختلاف از چاپهاى قبلى را هم خسته كننده و مكرّر و كم سودتر از همهء نسخه بدلها يافتيم ، روى اين اصل به اهمّ موارد از چاپ مرحوم شعرانى بسنده كرديم .
پيدا كردن مآخذ اشعار عربى و فارسى و مقايسهء آنها با ضبط ديوانهاى اصلى شاعران را وظيفه اى خارج از كار تصحيح يافتيم كه جاى آن مىتواند تعليقاتى باشد كه اگر عمر و دل و دماغى باقى بود به آينده موكول مىشود . از دواوين شاعران اگر بندرت نامى در پاورقيها آمده ، جنبهء كمك به تصحيح و درست خوانى داشته است .
حواشى فقهى و كلامى و پاره اى توضيحات لغوى مرحوم شعرانى هم از اين چاپ ساقط است . جاى آن مباحث هم تعليقات كتاب خواهد بود . گذشته از آن موارد ، گاهى به اختلافهاى كوچكى با فقاهت امروزى شيعه برخورديم كه در حواشى به طرح آن نپرداختيم و گذاشتيم براى تعليقات يا تحقيقات مستقلَّى كه بايد از اين ديدگاهها در بارهء كتاب صورت گيرد .

مقدمة 68