او مأيوس نشود و از عقوبت او ايمن نگردد و مؤيد اينست قوله تعالى يَحْذَرُ الآخِرَةَ وَيَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّه و قوله يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَطَمَعاً و آيه دلالت نمىكند بر آنكه هر كه بميرد با اصرار بر كبيره راجى به رحمت حق سبحانه نباشد چه دليل مفهوم غير صحيح است نزد اكثر و ديگر آنكه نزد ما جايز است اجتماع ايمان و هجرت و جهاد با ارتكاب كبيره پس كسى كه متصف باشد به آن از تحت اين آيه بيرون نرود بلكه همان اميدوار خواهد بود برحمت الهى و مغفرة نامتناهى * ( وَاللَّه غَفُورٌ ) * و خدا آمرزندهء مؤمنانست از آنچه از ايشان صادر شده از خطا و قلت احتياط در ملاحظهء ماه حرام كه رجب است * ( رَحِيمٌ ) * مهربان بر ايشان باجزال ثواب و جزا خلاصهء كلام در اينمقام آنست كه چون بنده نميداند كه در مستقبل زمان بر طاعت الهى اقامت خواهد نمود يا اينكه از آن منقلب خواهد شد به معصيت پس از حسن عاقبت خود خبر نخواهد داشت فحينئذ او را ناچار باشد كه رجاء او با خوف هم قرين بود و بدانكه رجب را ماه حرام گويند جهت آنكه قتل در او حرام است و ماه مفصل لا سنه نيز گويند زيرا كه عرب در اين ماه سنانها از نيزه ها بگرفتندى و تسميهء آن برجب جهت آنست كه اشتقاق آن از رجبته است بمعنى عظمته و چون عرب تعظيم حرمة اين ماه كردندى از اين جهت باسم رجب مسمى شد و به جهت مبالغه در تعظيم حرمت او را رجب المرجب مىگويند و اصم نيز گويند جهت آنكه در آن قعقعهء سلاح نشنوند و اصب نيز خوانند بنا بر آنكه حقتعالى در اين ماه رحمت خود را بر بندگان ريزان گرداند و صب بمعنى ريختن است آورده‌اند كه چون اين آيه نازل شد عبد اللَّه بن جحش نامهء نوشت به مسلمانان اهل مكه و در آن درج كرد كه اگر مشركان شما را تعيير كنند به آنچه از من صادر شد شما نيز ايشان را سرزنش كنيد بكفر و منع رسول و اخراج او از مكه و بعد از ذكر قتال بيان حكمى ديگر از احكام شرع مىكند بقوله يسئلونك ميپرسند تو را اى محمد صلَّى اللَّه عليه و آله * ( عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ ) * از تعاطى خمر و قمار يعنى از تناول خمر و مباشرت قمار آورده‌اند كه جمعى از اصحاب نزد رسول ص آمده گفتند يا رسول اللَّه ( افتنا فى الخمر و الميسر فانهما مذهبة للعقل مسلبة للمال ) ما را فتوى ده در باب خمر كه زايل كنندهء عقلست و در قمار كه سبب سلب مال است حق تعالى فرمود * ( قُلْ ) * بگو اى محمد * ( فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ ) * در اين هر دو گناهى بزرگ است چه هر دو مؤديند بانتكاب از مامور و ارتكاب محظور * ( وَمَنافِعُ لِلنَّاسِ ) * و منفعتها است مر مردمان را منافع خمر يابد نيست چون اشتعال حرارت غريزى و هضم طعام و تقويت طبيعت و دفع فضلات و يا خلقى چون تواضع متكبران و سخاوت ممسكان و جرأت بيدلان يا مالى چون سود فراوان