ها علاوه است و تفضّل خداوند و عثمان گفته است : سوره ها بر پيغمبر نازل ميشد و چون آيتى نازل ميشد يكى از آنها كه متصدّى كتابت بود احضار ميفرمود و دستور ميداد اين را در آن سوره بگذار كه فلان آيه و فلان مطلب نوشته شده است و هم ابو الفتوح در اوّل تفسير بسم اللَّه و استدلال بر اينكه بسم اللَّه جزء سوره است از ابن عباس نقل كرده است كه پيغمبر فرمود نشانه ى تمام شدن سوره اين است كه چون سوره ى ديگر بر من نازل مىشود با بسم اللَّه آغاز مىشود .
ابن نديم در فنّ سوّم كتاب فهرست بابى بنام ( باب نزول القرآن بمكّه و مدينه و ترتيب نزوله ) نوشته است و از محمّد بن نعمان بن بشير و مجاهد عده اى سوره ها و ترتيب تقدّم و تأخّر نزول آنها را نقل كرده است و نيز آنچه از يك سوره ى مكّى بمدينه نازل شده است نوشته است و اگر در محلّ نزول اختلاف بوده است نوشته است .
همه ى اين مطالب نشانه ى اين است كه سوره هاى قرآن بوسيله ى شخص پيغمبر معيّن شده است . امّا اين نظم سوره هاى قرآن البتّه از زمان عثمان است و در جمعآورى دوّم كه بوسيله ى او انجام شد و تا كنون باقى است با نظر و رأى نويسندگان آن روز به اين ترتيب سوره ها نوشته شد و آيا علَّت آن چه بوده است كه به اين ترتيب نوشته شده معلوم نيست مگر سليقه ى اشخاص چون قرآنهائى كه در همان زمان نوشته بوده است مختلف بوده است و آنچه نقل شده است از نظم قرآنها كه هر يك غير از ديگرى بوده است اين قرآنها است :
اوّل زنجانى در تاريخ القرآن از يعقوبى نقل كرده است كه حضرت علىّ ( ع ) بعد از وفات پيغمبر قرآن را جمع كرد و آن را بهفت جزء تقسيم كرده بود كه جزء اوّل از بقره و بعد يوسف و عنكبوت شروع شده است و بسوره ى سبّح اسم ربّك . و لم يكن ختم مىشود و جزو آخر بأنفال آغاز شده و بمعوّذتين ختم مىشود .
در فهرست ابن نديم تحت عنوان ( ترتيب سور القرآن فى مصحف امير المؤمنين