چنان بود كه مردم از آن سخنها گفتند . غالب اين در وزارت دوم ابن مقله بود كه جوانى وى رونق گرفت و خوى كودكى از وى برفت .
گويد : از وقتى كه قاسم بن عبيد الله درگذشت وزيرى نديديم كه به رفتار نيك و ظرافت و خط خوش و حافظهء خوب و تسلط بر قلم و بلاغت نكو و نفوذ در خليفگان از محمد بن على ابن مقله سر باشد . بعلاوهء اينها وى در كار اعراب كلمات و تسلط بر لغت و حفظ شعر خوب و پى دستخطهاى نكو ماهر بود .
وزير ، پسر خويش ابو القاسم را به جاى عبيد الله بن محمد بر ديوان زمام سرداران گماشت و پسر خويش ابو عيسى را بر ديوان املاك ضبط شده از ام موسى و به جامانده از خدمه گماشت ، اسحاق بن اسماعيل را بر كارهاى واسط و جز آن كه عهده كرده بود به جاى گذاشت .
در اين سال قرمطى به كوفه بازگشت . نصر حاجب حسبة لله سوى او رفت و از مال خويش صد هزار دينار خرج كرد ، بجز آنچه سلطان به دو داد و وى را بدان كمك كرد . نصر در مقابلهء قرمطى بكوشيد و سپاهيان همراه خويش را اندرز گفت و همتشان را به نبرد با قرمطى برانگيخت ، اما بصر در راه بيمار شد و در ماه رمضان بمرد و او را در تابوتى به بغداد بردند و ابو الفوارس ، ياقوت ، وابستهء معتضد به جاى وى به حاجبى گماشته شد . وى در آن وقت امير فارس بود و پسرش ابو الفتح نايب وى شد تا بيامد .
سخن از حادثاتى كه قرمطيان در مكه و غير مكه پديد آوردند در اين سال جنابى ، قرمطى كه ، خدايش لعنت كناد ، سوى مكه رفت و وارد آنجا شد ، به هنگام اجتماع حج گزاران و آغاز مراسم حج . با مردم مكه نبرد كرد و در مسجد الحرام مسلمانان را كه در پرده هاى كعبه آويخته بودند بكشت ، حجر الاسود را

6921