كرد بعد از آن تمامتى اصفهان و تمامتى اهواز و ماه و جران و از زمينهاى جزيره نصيبين و مهرجانفذق و بعضى از كرمان و بسيارى ديگر از شهرها فتح كرد و او را بموتهء شام در آن وقت كه جعفر بن ابى طالب را شهيد كردند اثرى مشهور و خبرى معروفست و چون ابو موسى بعد از حاكم شدن در دو شهر كوفه و بصره و گشودن و فتح كردن شهرها وفات يافت هجده علم كه رسول و خلق به دو داده بودند بر سر قبر او نهادند و در نشاندند راوى گويد كه چون ابو بكر بن عياش همدانى و ابو بكر هذلى بنزديك ابى عباس سفاح حاضر آمدند و فضايل اهل بصره و كوفه ميگفتند ابو بكر هذلى تعداد اشراف بصره و فقهاء بصره و اصحاب رسول كه در آنجا بودند كرد تا آنگاه كه گفت كه انس بن مالك خادم و رسول خدا از آن ما بود ابو بكر عيّاش گفت اگر در ميانهء شما انس بن مالك بوده است اما هفتاد مرد از اصحاب رسول بكوفه نزول كردند بعوض انس بن ملك كه تو بدان مفاخرت ميكنى و از آن كسانى كه ببصره مقيم شدند ابو موسى اشعرى بود كه او را چندين مناقبست و در ايستاد و فضايل ابى موسى اشعرى كه ياد كرديم مجموع بر شمرد پس هذلى گفت كه حسن بن حسن در ميانهء ماست و محمد بن سيرين با فضل و فقاهت ايشان ابو بكر عياش گفت كه تو اين هر دو را بشمردى و من بر تو ميشمرم اويس قرنى كه ببركت او و شفاعت او بعدد مويها بر پشت گوسفندان قبيلهء ربيعه و مضر عاصيان را از آتش دوزخ آزاد مىكند و اسود بن زيد و علقمة بن قيس نخعى و ربيعة بن خيثم و مسروق بن اجدع همدانى و سعيد بن جبير اسدى و عبيدهء سلمانى و هبير بن بريم و ابا معشرى و ابا البحترى الطائى و محمد بن شرجيل همدانى و زبيد يمانى و حارث بن اعور راويان و اهل حديثاند از امير المؤمنين على عليه السّلام و تو كجايى از فضيلت ابراهيم نخعى و حماد بن سليمان اشعرى و اهل كوفه ابن سيرين را فقيه گردانيدند و علم آموختند و همچنين تو چه خبر دارى و كجا دانى و كى خبر دارى از بلال بن ابى بردهء اشعرى كه او را كوفه و بصره جمع شد و هم حاكم بود و هم قاضى زيرا كه بعلم و فقاهت معتمد عليه بود و پيش از او و پس ازو هيچكس را امارت و قضا جمع نشده است و در يك وقت امير و قاضى بوده است محادثه و مكالمه هذلى و همدانى با يك ديگر تا اينجا بود و ابو موسى اشعرى را در فتح اوطاس چندين

294