عبد الله بن عبد الحكم بن أعين ( 214 ه ) .
وى از فقيهان مصر و از بزرگان اصحاب مالك بود و بعد از أشهب رياست دينى به دو منتهى شد . در اسكندريه به دنيا آمد و در قاهره از دنيا رفت . از آثار اوست : سيرة عمر بن عبد العزيز ، القضاء فى البنيان ، المناسك و الأهوال . ( الاعلام ، 4 / 95 ، سيرة عمر بن عبد العزيز ، 13 - 16 ، وفيات الاعيان ، 1 / 248 ، الانتفاء ، 52 ) عيسى بن دينار بن واقد غافقى ( 212 ه ) .
وى از فقهاى عصر خويش در اندلس بود .
اصلش از طليطله و ساكن قرطبه بود . براى كسب دانش و آموختن حديث از موطن خود سفر كرد و بعد از بازگشت تنها محور اجتماع جوانان براى آموختن مسائل شرعى قرار گرفت . مردى پرهيزكار بود . ابن دينار در طليطله از دنيا رفت . ( الاعلام ، 5 / 102 ، بغية الملتمس ، 389 ) اسماعيل بن اسحاق جهضمى ( 282 ه ) .
وى از فقهاى مذهب مالكى و از خاندان علم و دانش بود . در بصره به دنيا آمد و در بغداد سكنى گزيد و در همان جا از دنيا رفت . مدتى امور قضاء بغداد ، مدائن و نهروانات را بر عهده داشت . از آثار اوست : الموطأ ، احكام القرآن ، المبسوط ، الرد على أبى حنيفة ، الرد على الشافعي ، الأموال و المغازي ، شواهد الموطأ ( در 10 جلد ) ، الاصول ، السنن ، الاحتجاج بالقرآن و فضل الصلاة على النبي صلَّى الله عليه و آله . ( الاعلام ، 1 / 310 ، الديباج المذهب ، 92 ، تاريخ بغداد ، 6 / 284 ) شاگردان شافعى :
اسماعيل بن يحيى مزنى ( 264 ه ) .
وى از مصاحبان امام شافعى از اهل مصر ، مردى پارسا ، عالم و مجتهدى زبر دست و از پيشوايان مذهب شافعى بود . از آثار اوست :
الجامع الكبير ، الجامع الصغير و المختصر . شافعى در بارهء او گفته است : مزنى يارى دهنده مذهب من بود . ( الاعلام ، 1 / 329 ، وفيات الأعيان ، 1 / 71 ، الانتفاء ، 110 ) ابراهيم بن خالد بن أبى يمان كلبى ، ابو ثور ، ( 240 ه ) . وى فقيهى پرهيزكار و از اصحاب امام شافعى بود . در سنين كهولت در بغداد از دنيا رفت . از او آثار بسيارى به جاى مانده است . از آن جمله كتابى در بيان اختلاف مالك و شافعى است كه در آن مذهب شافعى را تبيين كرده است . ( الاعلام ، 1 / 37 ، تذكرة الحفاظ ، 2 / 87 ، ميزان الاعتدال ، 1 / 15 ، تاريخ بغداد ، 6 / 56 ، الانتفاء ، 107 ) ابن صبّاح زعفرانى ( 259 ه ) .
حسن بن محمد بن صباح از فقهاى شافعى و ثقات محدثان و راويان كلام امام شافعى و مردى فصيح و آشنا به زبان عربى بود و به دليل

91