شاگردان امام مالك بود . در مصر به دنيا آمد و در همان جا از دنيا رفت . كتاب المدونه در شانزده جزء ، مهمترين كتاب مذهب مالكى ، از اوست كه از مالك روايت كرده است .
( الاعلام ، 3 / 323 ، وفيات الاعيان ، 1 / 276 ، الانتفاء ، 50 ، حسن المحاضرة ، 1 / 121 ، المكتبة الأزهرية ، 1 / 403 ) شاگردان مالك :
عبد الله بن وهب بن مسلم فهرى مصرى ( 197 ه ) .
وى از فقهاى مالكى و ياران مالك بود . در مصر به دنيا آمد و در همان جا از دنيا رفت . ابن وهب از جملهء علمايى بود كه در عين فقاهت و محدثى مردى پرهيزكار بود . از آثار اوست : الجامع ، الموطأ .
( الاعلام ، 4 / 144 ، تذكرة الاولياء ، 1 / 279 ، تهذيب ، 6 / 71 ، الوفيات ، 1 / 249 ، الانتفاء ، 48 ، المكتبة الازهرية ، 1 / 402 ) على بن زياد عبسى تونسى ( 183 ه ) .
وى نخستين كسى بود كه الموطأ مالك را به مغرب آورد . در عصر او شخصى فقيه تر از او در منطقه افريقا وجود نداشت . قبر او تا كنون در تونس از معروفيت خاصى برخوردار است . ( الاعلام ، 4 / 289 ) أسد بن فرات ( 213 ه ) . وى از موالى بنى سليم و قاضى قيروان بود . اصلش از خراسان و تولدش در حرّان ( يا نجران ) بود . در تونس رشد كرد و در سال 172 براى كسب علم به مشرق رفت . او همچنين مردى شجاع بود و از اين رو به فرماندهى لشكر برگزيده شد و صقليه به دست او فتح گرديد . كتاب الاسدية در فقه مالكى از آثار اوست . ( الاعلام ، 1 / 298 ، معالم الايمان ، 2 / 2 - 17 ، تراجم اسلامية ، 130 ، رياض النفوس ، 1 / 172 - 189 ، المسلمون فى جزيرة صقلية ، 62 ) ابن عبد الحكم ( 268 ه ) .
محمد بن عبد الله بن عبد الحكم مصرى ، از فقهاى مالكى عصر خويش در مصر بود . مدتى ملازم شافعى شد ولى سپس به مذهب مالك روى آورد .
در فتنهء قول به خلق قرآن به بغداد برده شد و سپس به مصر بازگردانده شد و در همان جا از دنيا رفت . از آثار اوست : الرد على الشافعي ، احكام القرآن ، رد على فقهاء العراق ، ادب القضاة . ( الاعلام ، 6 / 223 ، وفيات الاعيان ، 1 / 456 ، ميزان الاعتدال ، 3 / 86 ، الانتفاء ، 113 ) أشهب بن عبد العزيز قيسى ( 204 ه ) .
وى از فقهاى ديار مصر در عصر خويش و از مصاحبان مالك بود . در مصر از دنيا رفت . ( الاعلام ، 1 / 333 ، تهذيب التهذيب ، 1 / 359 ، وفيات الاعيان ، 1 / 78 ، الانتفاء ، 51 و 112 )

90