دنيا رفت و در كنار قبر پيامبر دفن شد . ( اسد الغابة ، 4 / 52 - 78 ، الاصابة ، 3 / 265 ) عثمان بن عفّان ( 35 ه . ) بن أبى العاص بن أمية بن عبد شمس بن عبد مناف قرشى اموى از جملهء مسلمانان نخستين بود . او بعد از اسلام آوردن با دختر پيامبر به نام رقيه ازدواج كرد و به همراه او به حبشه هجرت كرد . بعد از رقيه با دختر ديگر پيامبر ام كلثوم ، ازدواج كرد .
عثمان در جنگ بدر حضور نداشت زيرا همسرش رقيه در بستر بيمارى بود و روز اعلام خبر پيروزى لشكر اسلام از دنيا رفت . عثمان در بيعت رضوان نيز حضور نداشت زيرا پيامبر اكرم صلَّى الله عليه و آله او را براى ابلاغ پيام صلح به سوى مكه فرستاده بود . يكى از نقاط ضعف عثمان در دوران خلافتش اين بود كه امراى بلاد را از خويشان ناصالح خود قرار داد : معاويه را بر شام ، سعيد بن عاص را بر بصره ، عبد الله بن ابى سرح را بر مصر و عبد الله بن عامر را بر خراسان ابقاء يا منصوب كرد . اين امر موجبات نارضايى مردم را فراهم آورد و در نهايت زمينه قتل او را فراهم ساخت . از ويژگيهاى دوران خلافت او جمع قرآن و تهيه مصحفهايى با قرائات يكسان و ارسال آنها به بلاد مختلف اسلامى بود . ( الاصابه ، 2 / 462 ، اسد الغابة ، 3 / 376 ) على بن أبى طالب عليه السّلام ( 40 ه ) . بن عبد المطلب بن هاشم بن عبد مناف قرشى هاشمى بنا بر قول بيشتر علما ، نخستين مردى است كه اسلام آورد . هنگام بعثت ده ساله بود . او در دامن رسول خدا پرورش يافت و همواره در كنار پيامبر بود . در همه مشاهد به جز غزوه تبوك حضور داشت و در اكثر جنگها پرچم سپاه اسلام به دست ايشان بود . آنگاه كه پيامبر بين اصحاب عقد اخوت جارى مىكرد على را برادر خويش خواند .
حضرت على عليه السّلام به رغم اين كه در روز غدير از طرف پيامبر اكرم صلَّى الله عليه و آله به جانشينى خود منصوب شد و با توجه به اين كه بعد از انتخاب خليفهء اول و دوم با توجه به مصالح اسلام و مسلمين سكوت كرد يكى از افرادى بود كه براى تصدّى خلافت بعد از خليفهء دوم در نظر گرفته شد و عبد الرحمن بن عوف در آغاز با شروطى خلافت را به ايشان پيشنهاد كرد ولى حضرت برخى از آن شرطها را نپذيرفت .
غالب مورخين مىنويسند : على بعد از رحلت پيامبر همواره متصدى نصرت علم و فتوا بود . مردم بعد از كشته شدن عثمان با على بيعت كردند ولى ديرى نگذشت گروهى از صحابه چون طلحه ، زبير و عايشه به خونخواهى عثمان برخاستند و پيكار جمل را آفريدند و سپس معاويه ، كه در زمان عثمان و عمر إمارت شام را بر عهده داشت ، به

57