پس از وفات ابو طالب گستاخى قريش و آزار رسول خدا صلَّى الله عليه و آله به نهايت رسيد :
خاك بر سر او ريختند ، در طائف علاوه بر اين كه دعوت او را به اسلام نپذيرفتند او را اهانت كردند ، دشنام دادند و سنگ باران نمودند . بالاخره پس از ده روز اقامت در طائف از اسلام آوردن و كمك كردن قبيلهء بنى ثقيف مأيوس شد و به مكَّه بازگشت . در نزديكى مكه كسى را به ترتيب نزد أخنس بن شريق ، سهيل بن عمرو و مطعم بن عدىّ فرستاد و از هر كدام امان خواست ، اخنس و سهيل نپذيرفتند ، اما مطعم پذيرفت و رسول خدا در امان مطعم وارد مكه شد .
10 - 2 - 1 واقعهء اسراء و معراج .
صريح قرآن مجيد است كه خداى متعال بندهء خود ، محمد صلَّى الله عليه و آله را شبى از مسجد الحرام به مسجد الاقصى ( بيت المقدس ) برد تا برخى از آيات خود را به وى نشان دهد . [1] بر حسب روايات صاحب طبقات ، اسراء در شب هفدهم ربيع الاول يك سال پيش از هجرت از شعب ابى طالب روى داد و بر حسب بسيارى از روايات ديگر از خانهء امّ هانى دختر ابو طالب . [2] به روايت صاحب طبقات واقعهء معراج يعنى سير آن حضرت در عوالم بالا در شب هفدهم ماه رمضان هيجده ماه قبل از هجرت روى داده است ، ولى بسيارى از محدثان و مورخان اسراء و معراج را در يك شب دانسته‌اند . [3] فخر رازى مىگويد : اهل تحقيق برآنند كه به مقتضاى دلالت قرآن و حديث مروىّ در صحاح ، خداى متعال روح و جسد محمد را از مكه به مسجد الاقصى و از آنجا به آسمانها برد . [4] شيعهء اماميه هم بر اين عقيده‌اند كه اسراء و معراج در يك شب و در بيدارى با جسم پيامبر صلَّى الله عليه و آله واقع شده و علاوه بر ظاهر آيه ، احاديث متواتره خاصه و عامه نيز بر آن دلالت دارد . [5] 11 - 2 - 1 مقدّمات هجرت و بيعتهاى عقبه .
مردمى از يثرب كه گهگاه به منظور ملاقات كسانى و يا براى انجام مراسم حج يا عمره به مكه مىآمدند رسول گرامى اسلام با آنان ملاقات مىكرد و آنان را به توحيد و اسلام دعوت مىنمود و آياتى از قرآن كه بر وى نازل شده بود بر ايشان تلاوت مىكرد ، از جمله در سال يازدهم بعثت شش نفر از قبيلهء خزرج به مكه

[1] . اسراء ، 1 .
[2] الطبقات الكبرى ، 1 / 213 - 216 و سيرة ابن هشام ، 2 / 2 - 7 .
[3] . همان جا و إمتاع الاسماع ، 28 - 30 .
[4] مفاتيح الغيب ، 5 / 540 - 546 .
[5] . تاريخ پيامبر اسلام ، 174 ، به نقل از بحار الأنوار ، 18 / 282 - 410 .

36