برخى از ادله بر ادلهء ديگر به كار برده است . توضيح اين اصطلاحات به مجال وسيعترى نياز دارد .
اين اندكى بود از بسيار ، براى به دست آوردن كليهء نظرات شيخ بايد آثار آن بزرگ مورد مطالعهء كامل قرار گيرد ، و در اين صورت است كه به عظمت و جلالت مقام علمى او مىتوان پى برد .
ج ) سومين امتياز اصول شيخ قدس سرّه كه از نظر اين جانب مهمترين ابتكار يا امتياز اصول اوست ، اين است كه او بر خلاف بيشتر اصوليين در بسيارى از موارد ، آراء اصولى دانشمندان ، بلكه حتى خود مسألهء اصولى را از كتابهاى فقهى فقهاء به دست آورده است ، نه اين كه صرفا تئورىوار از كتب اصولى به دست آورده باشد ، چنان كه روش بيشتر دانشمندان متقدم ، بلكه همهء متأخران از شيخ است . همان گونه كه لغويان و فرهنگ نويسان اصيل ، لغت را از اهل محاوره ، بويژه بوميان اصيل دريافت داشته و مىدارند نه از ديگر لغويان ، يا حتى از موارد استعمال لغت در ميان اهل ادب ، مثلا : مسألهء « تمسك به عام يا استصحاب حكم مخصص » كه معمولا در تنبيهات استصحاب مطرح مىشود ، حكم مسأله و اقوال در آن را از كتابهاى فقهى رياض ، جامع المقاصد مسالك و غيرها ، در باب اختلاف در فوريّت و تراخى ، خيار عيب ، رؤيت ، غبن و غيرها اخذ كرده است و هكذا در مسألهء قطع قطَّاع ، علم اجمالى ، استصحاب كلى ، حادثين ، اصل مثبت ، تقدّم اصل سببى بر مسببى و غيرها . خلاصه آن كه مرحوم شيخ از در طريق وارد مسائل اصوليّه شده است ( و أتوا البيوت من أبوابها ) . متأسفانه اين روش دير نپاييد و دوباره طرح و تدوين مسائل اصولى به حالت اوليه بازگشت .
امر دوم : شيخ انصارى از كدام اصوليين اثر پذيرفته است ؟
به نظر اين جانب تأثير و تأثر بر چند گونه است :
1 . اين كه كسى در اثر اعتقاد مفرطانهء علمى به ديگرى ، يا به علت مرعوبيّت و مجذوبيّت و يا به جهت تجانس فكرى ، بدون اختيار به جانب عقيدهء علمى يا غير علمى ديگرى كشيده شود .
2 . اين كه اظهار نظر كسى سبب انتقال ديگرى به طرح مسأله اى و اظهار نظر موافق يا مخالف او گردد .
3 . اين كه كسى از سخن ديگران استفاده كند .

273