اثبات نياز استنباط مسائل فرعى به قواعد اصولى ، انديشه اى در سر نداشتند ، سپس قسمتى از موارد اختلاف بين اخباريان و اصوليان ، مانند : حجيت قطع حاصل از مقدمات عقليه ، حجيت ظواهر كتاب ، جريان اصل براءت در شبهات حكميهء تحريميه و مسائلى از اين قبيل را به نحوى كه در گذشته سابقه نداشت ، به تفصيل مورد بحث قرار دادند . آنگاه مباحثى را كه دانشمندان شيعه در ادوار قبل ، به پيروى از اهل سنت در كتب اصولى خود مطرح مىكردند ، مانند : قياس ، استحسان ، مصالح مرسله بتدريج از علم اصول خارج ساختند .
و نيز دانسته شد كه خارج ساختن اين مسائل از علم اصول ، علاوه بر تأثير در رد اتهامات اخباريان ، اين تأثير را هم داشت كه معلوم مىساخت كه دانشمندان شيعه راه خود را در تدوين علم اصول باز يافته‌اند ، هر آن چه از نظر ايشان از مبانى فقه است و در استنباط احكام مىتوان بدان استناد كرد ، مىتواند در علم اصول مورد بحث قرار گيرد و لو آن كه از نظر جمعى از خود ايشان حجت نباشد يا مورد بحث واقع نشده باشد . مانند حجيت ظواهر كتاب ، اصل براءت در شبهات تحريميه و هر آن چه تحت اين ضابطه قرار نمىگيرد يعنى از نظر عموم شيعه قابل استناد نيست ، صحيح نيست كه در علم اصول مورد بحث قرار گيرد و لو آن كه از نظر اهل سنت قابل استناد باشد و يا حتى گذشتگان از شيعه هم آن را مورد بحث قرار داده باشند ، قياس ، استحسان ، مصالح مرسله و نظير اينها از همين قبيل است و به همين جهت است كه در اين دوره بتدريج اين مباحث از علم اصول شيعه خارج شده است .
و نيز اشاره به اين نكته قابل توجه است كه در اين عصر سه دسته از بزرگان فقهاء و اصوليين بودند كه راه استاد وحيد را ادامه داده ، علم اصول را به كمال و ارتقاء رساندند :
نخست ، شاگردان مستقيم استاد مانند سيد محمد مهدى بحر العلوم ( 1212 ه ) و شيخ اسد الله شوشترى ( 1234 ه ) .
دوم ، شاگردان برخى از دستهء اول ، مانند سيد محسن اعرجى كاظمى ( 1240 ه ) ، شريف العلماء ، محمد شريف بن حسن على ( 1245 ه ) مولى احمد نراقى ( 1245 ه ) ، شيخ محمد تقى بن عبد الرحيم ( 1248 ه ) و شيخ محمد حسن نجفى ، صاحب جواهر ( 1266 ه ) .
سوم ، طبقهء بعد كه در رأس ايشان شيخ مرتضى انصارى ( 1281 ه ) شاگرد

268