خواص شاگردان شهيد ثانى بوده و كتابى در ترجمه استادش به نام بغية المريد فى الكشف عن احوال الشيخ زين الدين الشهيد نوشته است .
مترجم در طول عمر كوتاهش حدود شصت كتاب و رساله در موضوعات مختلف نگاشته است كه غالبا مورد استفادهء علما از گذشته تا حال بوده است ، مانند الروضة البهية فى شرح اللمعة الدمشقية ، مسالك الأفهام إلى تنقيح شرائع الاسلام ، روض الجنان فى شرح ارشاد الأذهان ، تمهيد القواعد الأصوليه و العربية . برخى از آثار شهيد ثانى مفقود شده و دسته اى هنوز به چاپ نرسيده است .
شهيد ثانى بنا بر قول اصح در سال 965 بعد از دستگيرى در مكه مكرمه و انتقال به اسلامبول در زمان سلطان سليمان به شهادت رسيد .
محمد بن على عاملى جبعى ( 1009 ه ) .
معروف به صاحب مدارك الاحكام . وى از فقهاى بزرگ اماميه و نوهء دخترى شهيد ثانى است . صاحب مدارك با دايى خود صاحب معالم همدرس بود و نزد پدر خود و مقدس اردبيلى علم آموخته است . از او تأليفات ارزشمند و علمى باقى مانده است ، از آن جمله : مدارك الاحكام فى شرح شرائع الاسلام ، شرح الروضة البهية ، حاشيه بر استبصار ، حاشيه بر تهذيب الاحكام . ( ريحانة الادب ، 2 / 439 ، روضات الجنات ، 628 ، هدية الأحباب ، 189 ، مستدرك الوسائل ، 391 ) حسن بن زين الدين ( 1011 ه ) ، صاحب معالم . وى از علما و فقهاى مشهور اماميه و صاحب كتاب درسى معروف اصول معالم الدين و ملاذ المجتهدين ، فرزند شهيد ثانى است و مانند پسر خواهرش ، صاحب مدارك نزد مقدس اردبيلى و ملا عبد الله يزدى ، صاحب حاشيه منطق شاگردى كرده است . مترجم و صاحب مدارك از نظر ورع و تقوى در مراتب بالإقرار داشتند ، به طورى كه در درس يكديگر حاضر مىشدند و به يكديگر اقتدا مىكردند . علاوه بر معالم ، آثار علمى دقيق ديگرى از مترجم باقى مانده است ، از آن جمله :
منتفى الجمان فى الأحاديث الصحاح و الحسان ، شرح الفيهء شهيد ، مشكاة القول السديد فى تحقيق معنى الاجتهاد و التقليد ، حواشى مختلف بر استبصار ، تهذيب و الروضة البهية .
فرزند مترجم شيخ محمد ابن حسن ( 1030 ه ) ملقب به فخر الدين ، كه از علماى بزرگ عصر خود بود ، نيز صاحب آثار بسيار است ، از جمله : استقصاء الاعتبار فى شرح الاستبصار . ( ريحانة الادب ، 2 / 441 - 444 ، روضات الجنات ، 178 ، مستدرك الوسائل ، 391 ، هدية الاحباب ، 181 )

235