شيخ بهايى ( 1030 ه ) .
محمد بن حسين بن عبد الصمد حارثى از فقها و دانشمندان بزرگ شيعهء اماميه و شيخ الاسلام عصر شاه عباس صفوى بود . وى علاوه بر تسلط در علوم دينى در دانشهاى ديگر نيز استادى كم نظير به حساب مىآمد . ساختن منارهء جنبان اصفهان و حمامى كه با يك شمع گرم مىشد نشان دهندهء قدرت علمى اين دانشمند بزرگ است .
شيخ بهايى علاوه بر تتلمذ در محضر والدش ، حكمت و كلام را نزد ملا عبد الله يزدى ، صاحب حاشيهء تهذيب المنطق و طب را نزد حكيم عماد الدين محمود و رياضيات را نزد ملا افضل قاضى و مذهب را نزد ملا على آموخت .
از جمله شاگردان شيخ عبارتند از [1] : فاضل جواد ، ملا حسنعلى شوشترى ( تسترى ) ، مولى محمد محسن فيض كاشانى ، ملا صدرا ، محقق سبزوارى ، ملا محمد تقى مجلسى ، ملا محمد صالح مازندرانى .
برخى از تأليفات مترجم از اين قرار است : جامع عباسى در فقه ، تهذيب البيان در نحو ، تشريع الافلاك در هيئت ، الاسطرلاب و كشكول . ( ريحانة الادب ، 2 / 382 ، روضات الجنات ، 362 ، هدية الاحباب ، 109 ) دانشمندان ديگر دورهء ششم 4 - 6 - 3 در اين عصر دانشمندان و فقهاى بزرگ ديگرى نيز مىزيستند كه در اينجا به ذكر نام برخى از آنها اكتفا مىشود :
عبد المطلب بن ابى الفوارس ( 754 ه ) ، صاحب كنز الفوائد . ( ريحانة الادب ، 3 / 135 ) فاضل مقداد ( 826 ه ) ، صاحب كنز العرفان . ( ريحانة الادب ، 3 / 182 ) ابن فهد حلَّى ( 841 ه ) ، صاحب المهذب البارع . ( ريحانة الادب ، 6 / 109 ، روضات الجنات ، 20 ) ابن أبى جمهور أحسائى ( بعد از سال 901 ه ) ، صاحب الأقطاب الفقهية . ( ريحانة الادب ، 5 / 215 ، روضات الجنات : 623 ) على بن عبد العالى ميسى ( 933 ه ) ، صاحب شرح جعفريهء محقق كركى .
( ريحانة الادب ، 4 / 133 ، روضات الجنات ، 407 )

[1] . در ريحانة الادب نام 25 نفر ذكر شده است .

236