نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي جلد : 1 صفحه : 207
طوسى در روايت ذكر شده است . علامه او را از مشايخ شيعه شيخ نام مىبرد . خود شيخ مترجم را در رديف شيخ مفيد و غضائرى و حمرانى جزء مشايخ خويش قرار مىدهد . ( فهرست ، طوسى ، 157 و 186 ، الاجازة ، البحار ، 26 / 28 ، تنقيح المقال ، مامقانى ، 1 / 215 ، مستدرك الوسائل ، 3 / 509 ) محمدى ( 410 ه ) . حسن بن قاسم محمدى ، مكنى به ابو محمد و ملقب به شريف و المحمدي ، منسوب به محمد بن حنفيه پسر حضرت على عليه السّلام . بنا به گفتهء خود شيخ وى از مشايخ اوست . شيخ مىنويسد : « اخبرنا عنه محمد بن محمد بن النعمان ، و ابو محمد الحسن بن قاسم العلوي المحمدي ، و هو خاصىّ نزيل بغداد » . تاريخ تولد مترجم نامعلوم است ولى بنا بر احتمال علامه تهرانى در سال 401 ه از دنيا رفته است . شايد تاريخ مذكور اشتباه نسخ باشد و سال 410 ه درست باشد زيرا شيخ طوسى در سال 408 ه وارد بغداد شده است . ( رجال ، طوسى ، 503 ، فهرست ، طوسى ، 188 ، اعيان الشيعه ، 44 / 36 ، مقدمه تبيان ، تهرانى ، أخ ) نيشابورى . ابو حازم نيشابورى از تلامذه ابو منصور صرام ، صاحب كتاب بيان الدين ، بنا به قول خود شيخ از شيوخ ايشان بوده است ، « قرأت على ابى حازم النيشابوري اكثر كتاب بيان الدين و كان قد قرأه عليه » . ( فهرست ، طوسى ، 221 ، تنقيح المقال ، 3 / 10 ، طبقات اعلام الشيعه قرن پنجم ، تهرانى ، 8 ) صفار . ابو الحسن الصفار يا ابن الصفار را شيخ در رديف غضائرى و ابن عبدون و ابن اشناس و ابن غرور جزء شيوخ خود مىشمارد و علامه نيز وى را در زمرهء مشايخ شيعهء شيخ معرفى مىكند و محدث نورى نيز مترجم را از مشايخ شيخ در روايت مىداند . ( الامالى ، طوسى ، 2 / 87 ، مستدرك الوسائل 3 / 509 ، الاجازه ، البحار ، 26 / 28 ) . ابن اشناس [1] ( 439 ه ) . حسن بن محمد بن اسماعيل بن محمد بن اشناس ، معروف به ابن اشناس و ابن الحمامى ، مكنى به ابو على از علماء و محدثينى است كه از شيخ مفيد روايت كردهاند . وى از مشايخ شيخ در روايت است . شيخ در كتاب الامالى مترجم را در رديف شيخ مفيد و غضائرى مىشمارد . علامه وى را از مشايخ شيعه شيخ معرفى مىكند و بدين جهت است كه خطيب مىگويد : وى مجلس درسى در خانه اش در كرخ ترتيب داده بود كه شيعه در آن حاضر مىشدند . ابن اشناس تأليفاتى دارد ، مانند عمل ذى
[1] . منسوب است به اشناس غلام متوكل . ( رك . اللباب ، ابن اثير ، 1 / 53 )
207
نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي جلد : 1 صفحه : 207