و العاديات ، كوثر ، ألهيكم ، أ رأيت ، قل يا أيها الكافرون ، أصحاب الفيل ، الفلق ، قل أعوذ برب النّاس ، توحيد .
و از جمله سوره هاى مدنى اين سوره هاست : بقره ، آل عمران ، انفال ، أحزاب ، مائده ، ممتحنه ، نساء ، حديد .
اما سوره هاى مورد اختلاف از جمله : رعد ، الرحمن ، حواريين ( صفّ ) ، تغابن ، تطفيف ، ليلة القدر ، زلزال ، بيّنة هستند .
لازم است ذكر شود كه در پاره اى از سوره هاى مكَّى چند آيهء مدنى وجود دارد ، مثلا : سورهء انعام مكَّى است ولى سه آيه از آن * ( « قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ » ) * تا آخر سه آيه در مدينه نازل شده است ، همين طور سورهء نحل مكَّى است جز سه آيه از آخر آن كه بين مكَّه و مدينه در هنگام بازگشت از أحد نازل شده است . سورهء حج نيز مكَّى است ولى آيات * ( « هذانِ خَصْمانِ » ) * تا پايان سه آيه در مدينه نازل شده است و همين طور برخى سور ديگر . [1] تعداد آيات قرآن 5 - 1 - 1 در تعداد آيات قرآن نيز اختلاف است : بعضى 6000 ، برخى 6204 ، گروهى 6214 ، دسته اى 6219 ، و برخى 6225 و بالاخره بعضى هم 6323 گفته‌اند . [2] اين اختلاف نه بدان جهت است كه چيزى بر قرآن افزوده يا از آن كم كرده‌اند ، بلكه بدان جهت است كه در پاره اى از محلّ وقفها اختلاف وجود دارد ، بعضى آن را آخر آيه پنداشته و گروهى ديگر پايان آيه ندانسته‌اند ، در هر حال برگزيدهء مصاحف موجود طريقهء كوفيان است كه عدد اخير را در آيات پذيرفته‌اند . از اين تعداد بنا بر مشهور حدود 500 آيه به احكام اختصاص دارد كه اگر مكررات آن را حذف كنيم و به عدم دلالت پاره اى از آنها بر حكم مورد نظر ، توجه كنيم بقيه از لحاظ كميت ، تعداد قابل ملاحظه اى را تشكيل نمىدهد ولى در عين حال اصول كليات تمام احكام از عبادات ، معاملات ، احكام و سياسات را در بردارد .
ويژگيهاى آيات مكَّى و مدنى 6 - 1 - 1 از ويژگيهاى آيات مكَّى و مدنى مىتوان به موارد ذيل اشاره كرد :
1 . آيات مكَّى غالبا كوتاه و آيات مدنى غالبا بلند است ، مثلا جزء « قد سمع »

[1] . الاتقان ، 1 / 9 .
[2] همان ، 1 / 67 .

19