براى مزيد اطلاع در بارهء آثار شيخ طوسى به رسالهء حياة الشيخ طوسى تأليف مرحوم آقا شيخ آقا بزرگ تهرانى مراجعه شود . [1] مصنفات شيخ در علم اصول فقه مصنفات شيخ كه همه يا قسمتى از آن در علم اصول فقه است عبارت است از :
1 . مسألة فى العمل بخبر الواحد و بيان حجيته .
اين اثر را صاحب ذريعه [2] در آن كتاب و همچنين در مقدمهء تبيان [3] ذكر كرده است .
2 . النقض على ابن شاذان فى مسألة الغار .
اين اثر به همين نحو در كتاب فهرست آمده است ، ولى مرحوم آقا شيخ آقا بزرگ تهرانى در حيات شيخ طوسى از علامه ، سيد مهدى بحر العلوم در الفوائد الرجالية نقل مىكند كه : انه نقض فى مسألة الغار و مسألة العمل بخبر الواحد و بعد خود فرموده است : فظاهر كلامه أنه رآه . [4] 3 . عدة الاصول .
علامهء مرحوم آقا شيخ آقا بزرگ تهرانى در بارهء اين اثر شيخ گويد : ألفه فى حياة استاذه : السيد المرتضى ، و قسمه قسمين : الاول فى اصول الدين ، و الثانى فى اصول الفقه . [5] در اينجا تذكر دو امر خالى از فائده نيست :
اول . اين كه فرموده‌اند كه : شيخ كتاب عدة الاصول را در حال حيات استاد خود سيد مرتضى تأليف كرده است . اين ، تنها نسبت به حدود سى و چهار صفحه از كتاب قطعى است ، زيرا شيخ در كتاب عدّه در بسيارى از موارد نام استاد خود ، سيد مرتضى را مىبرد ، و تنها ظاهرا در دو جا نام آن بزرگ را به دعاى أدام الله علوه كه بر حيات دلالت مىكند تعقيب مىنمايد ، يكى در صفحهء اول كتاب ، ديگر در صفحهء 34 ؛ اما در بقيهء موارد يا به دعاى قدس الله روحه و رحمه الله نام او را ياد مىكند مانند صفحات 68 و 124 و 199 و 203 و يا بدون دعا مانند صفحات 86 و 192 و 179 . ظاهرا اولين جايى كه شيخ سيد را به دعاى مردگان ياد مىكند صفحهء 68 كتاب است ، بنا بر اين شيخ تنها صفحات اول كتاب را در زمان حيات استاد نوشته است نه همهء آن را .

[1] . مرحوم آقا شيخ آقا بزرگ از صفحهء « أو » اين رساله نام 47 عنوان تأليف شيخ الطائفه را با خصوصيات آنها به ترتيب حروف هجاء ذكر كرده است .
[2] 6 / 270 .
[3] . مقدمهء تبيان ، ص غ .
[4] مقدمهء تبيان ، ص أه .
[5] . مقدمهء تبيان ، ص خ .

188