مختلف اهميت و اعتبار خود را از دست نداده است ، مخصوصا در فقه و اصول كه قاطبهء فقها و اصولين در كتب خود بيش از هر كتاب ، كتب شيخ را مرجع ، و موافقت و مخالفت او را در مسائل مورد توجه قرار داده‌اند . صاحب مقابس الأنوار پس از اشاره به اين معنى مىگويد : حتّى أن كثيرا ما يذكر مثل المحقق و العلامة او غيرهما فتاواه من دون نسبتها اليه ثم يذكرون ما يقتضى التردد أو المخالفة فيها فيتوهم التنافى بين الكلامين مع أن الوجه فيه ما قلناه . [1] شيخ طوسى مؤسس طريقهء اجتهاد مطلق [2] و در علوم نقلى به شيخ مطلق [3] و شيخ الطائفه و شيخ الاماميه معروف است .
در عظمت شيخ همين بس كه مهمترين منابع علوم نقلى مذهب جعفرى از تأليفات و تصنيفات اوست .
در اخبار دو كتاب از كتب اربعهء معتمدهء شيعهء اماميه را تأليف كرده است :
تهذيب الاحكام و الاستبصار فيما اختلف من الاخبار .
تهذيب را در شرح مقنعهء استاد خود ، مفيد ، نوشته ، و در آن چنان كه محقق شهير مرحوم آقا شيخ آقا بزرگ تهرانى در مقدمهء تبيان ذكر كرده است ، [4] 13590 حديث گرد آورده است . [5] استبصار را در اخبار متعارضه و جمع بين آنها نوشته و - چنان كه خود در آخر كتاب فرموده - در اين كتاب 5511 حديث جمع كرده است . [6] اين دو كتاب از مهمترين مجاميع معتبريست كه از عصر تأليف تا كنون نزد فقهاء مذهب جعفرى مدار استنباط احكام شرعى بوده است .

[1] . ص 6 .
[2] . مقدمهء تبيان ، به قلم محقّق بزرگوار مرحوم شيخ آقا بزرگ تهرانى ، ص ج .
[3] . در كتبى كه پس از علامهء محقق ، مرحوم شيخ مرتضى انصارى ( 1281 ه ) تأليف شده است غالبا شيخ به طور مطلق به اين دانشمند اطلاق مىگردد .
[4] . ص ت .
[5] . اين كتاب اولين بار در تهران در سال 1371 ه در ده مجلد با مقدمه و تحقيق و تعليق و شرح مشيخهء كتاب به وسيلهء آقاى سيد حسن موسوى خرسان منتشر شد . ( ناشر : شيخ على آخوندى )
[6] . اين كتاب در سال 1307 ه در لكنهو ، و در سال 1317 ه در تهران ، و در سال 1375 - 1376 با مقدمهء اردوبادى و تحقيق و تعليق خرسان به چاپ رسيده است . ( ناشر : شيخ على آخوندى )

185