نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي جلد : 1 صفحه : 166
مرتضى خود نيز از او تقدير كرده و بر او ثنا گفته است . اين رساله بر مسائل فقهى و كلامى مشتمل است و سيّد در اين رساله مسائلى را به كتاب خود مسائل فى اصول الفقه و المسائل المطلبيات ارجاع داده است . سيّد اين رساله را در سال 428 تأليف كرده ، و از اين جهت كه بر آخرين فتاوى فقهى و ديدگاههاى كلامى او مشتمل است حائز بسى اهميت است . صاحب ادب المرتضى گويد : نسخه اى از اين رساله به قلم آقا شيخ آقا بزرگ نزد من موجود است . [1] 16 . المسائل الرسية الثانية : اين رساله نيز در پاسخ سؤالات ابو الحسين ، المحسن بن محمّد بن الناصر الحسينى الرسى است كه پس از رسالهء سابق الذكر بر سيد وارد شده و سيد آن را به همان رساله الحاق كرده است . اين رساله در پنج مسأله است . مسأله اول فقهى و بقيه آميخته اى است از فقه و كلام ، اين رساله از آخرين تأليفات سيد و بدين سبب معرف آخرين آراء و ديدگاههاى اوست . صاحب ادب المرتضى گويد : نسخه اى از اين رساله به قلم آقا شيخ آقا بزرگ نزد من موجود است . [2] 17 . المسائل الموصلية الاولى : در سه مسأله است : اعتماد ، وعيد ، قياس . [3] صاحب ادب المرتضى گويد : نسخه اى از اين رساله نيافتم ولى سيّد در كتب خود بسيار بدان ارجاع داده است . اين مسائل در آغاز جوانى از سيد سؤال شده است . [4] 18 . المسائل الموصلية الثانية : نه مسألهء فقهى است كه بيشتر به متفردات اماميه و يا چيزهايى كه تفرد اماميه بدانها مظنون است مىرسد . صاحب ادب المرتضى گويد : نسخه اى از اين رساله نزد من ، و نسخهء ديگرى در كتابخانهء آستان قدس موجود است . [5] 19 . المسائل الموصلية الثالثة : اين رساله 109 مسأله دارد و غالبا مسائلى است فقهى شبيه به كتاب انتصار . سيد در اين رساله به المسائل التبانيات [6] و المسائل الموصلية الاولى [7] و المسائل الموصلية الثانية [8] ارجاع داده است . صاحب
[1] . ادب المرتضى ، 145 ، لازم است ياد آورى شود كه اخيرا مجموعه رساله هاى سيد مرتضى در « رسائل الشريف المرتضى » به چاپ رسيده است . [2] ص 146 . [3] . ادب المرتضى ، 146 به نقل از رياض العلماء خطى ، 483 ، و تذكرة المتبحرين ، 486 ، 219 ، 249 . [4] . ادب المرتضى ، 146 به نقل از تذكرة المتبحرين ، 486 و فهرست طوسى . [5] . ص 146 . [6] مقدمهء رساله . [7] مسألة 35 و 56 . [8] . مسألة 5 .
166
نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي جلد : 1 صفحه : 166