responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي    جلد : 1  صفحه : 122


دواعى مختلف از قبيل كسب وجهه ، تعصّبات مذهبى ، ايجاد حبّ و بغض و غير ذلك اخبارى دروغ جعل كردند و در ميان اخبار داخل كردند . لذا در ميان اخبار ، تعارض و اختلاف پديد آمد . راويان از امامان جوياى علاج معارضه شدند ، از ناحيهء امامان رواياتى در اين زمينه وارد شد كه به اخبار علاجيّه معروفند . مفاد اين اخبار غالبا ترجيح يكى از متعارضين است بر ديگرى ، به پاره اى از صفات راوى و روايت و غيرها از قبيل ، اعدليّت ، افقهيّت راوى يكى از متعارضين نسبت به ديگرى ، يا موافقت يكى از دو روايت با كتاب خداوند ، شهرت روائى و غيرها ، و در صورت تساوى متعارضين از جميع جهات ، تخيير [1] و بنا بر بعضى از روايات در صورت تساوى ، احتياط يا توقّف امتياز چهارم .
در اين دوره در اثر به وجود آمدن اختلافات بسيار در حكم مسائلى در ميان مذاهب ، گروهى از معاندان كوشش مىكردند كه در اين گونه مسائل فضا را بر خلاف امامان عليه السّلام و دوستان آنان تيره سازند تا از اين ره گذر به مقاصد نامطلوب خويش دست يابند ، امامان عليهم السّلام هم از اين مسائل به خوبى آگاه بودند . لذا با نهايت حزم و دور انديشى سعى مىكردند كوشش دشمن را عقيم سازند و نگذارند به هدف شوم خود برسد ، از اين روى چه بسا لفظا و حتّى عملا از اصل وجود خلاف و شكاف تغافل مىكردند و مسأله را آن طور كه مذهب خصم اقتضاء داشت القا مىكردند ، بديهى است در موقع خلوت ، دوستان خود را از حكم صحيح مسأله آگاه مىساختند و توصيه مىفرمودند تا در حدّ امكان مطلب را كتمان كنند تا موجبات ناراحتى و زحمت خود و دوستان فراهم نيايد . مقصود از تقيّه در فقه شيعه همين معناست ، و به همين منظور در موارد تعارض مخالف مذهب عامّه بر موافق ترجيح داده شده است .
خلاصه امتيازات : كثرت احاديث ( بر خلاف اوائل ) ، ردّ قياس و استحسان ، كثرت اختلاف و صدور اخبار علاجيه ، تقيه و تعيين موازين و مقاييس اجتهاد .
فقهاى دورهء اول 3 - 1 - 3 دورهء اول ، كه پس از رحلت پيامبر اكرم صلَّى الله عليه و آله آغاز شد و تا غيبت كبرى ادامه يافت ، زمان حضور امامان معصوم عليهم السّلام بود و چون از نظر شيعه امامان جانشينان معصوم پيامبر صلَّى الله عليه و آله بودند و در حقيقت مفسّران شريعت به شمار مىآمدند نمىتوان آن



[1] . همان ، مبحث تعادل و تراجيح .

122

نام کتاب : تاريخ فقه و فقها ( فارسي ) نویسنده : أبو القاسم گرجي    جلد : 1  صفحه : 122
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست