فهرستى كه فراى از نسخه هاى تاريخ نرشخى داده براى پژوهندگان نسخ تاريخ بخارا بسيار مفيد است و ليكن كامل نيست و هنوز نسخ ديگرى از اين كتاب در كتابخانه ها موجود است كه وى به وجود آنها پى نبرده ، و در صورت خود از آنها ياد نكرده است ، و ما در اينجا تكميلا للفائدة از چند نسخهء ديگر كه بعضى را خود ديده و به مطالعه اش نائل شده و بعضى را كه خبر آنها را از مطلعين شنيده در ذيل ياد كنيم .
در كتابخانهء عمومى اصفهان سه نسخه خطى به شماره هاى 11358 و 11434 و 11550 موجود است كه شمارهء اول به خط نستعليق خوب و به سال 1310 هجرى قمرى نوشته شده است و شمارهء دوم به خط نسخ در قرن سيزدهم تحرير شده است .
و شمارهء سوم به خط بسيار عالى نسخ در ماه رجب 1292 در 138 صفحه 15 سطرى نگارش يافته كه خصوصيات هر يك در فهرست كتابخانهء مزبور درج است [1] .
سه نسخهء ديگر نيز در اتحاد جماهير شوروى موجود است كه ظاهرا اين سه نسخه هم در فهرست فراى نيامده ، و آنها عبارت از نسخه هاى زير است .
تاريخ بخاراى نرشخى كتابخانهء انستيتوى دوشنبه به شمارهء 515 كه با تاريخ ملازاده در يك مجلد است .
ديگر نسخهء تاريخ بخاراى كتابخانهء انستيتوى شرق شناسى تاشكند شمارهء 1507 كه با كتاب گلشن الملوك در يك جلد است .
سوم نسخهء كتابخانهء انستيتوى شرق شناسى لنينگراد به شمارهء 671 سه نسخهء اخير را فاضل ارجمند جناب آقاى شانه چى استاد محترم دانشكدهء الهيات و معارف اسلامى مشهد مقدس در مسافرتى كه به اتحاد جماهير شوروى نموده و يادداشت كرده بودند صورت آن را لطفا در اختيار اين بنده گذاشتند ، از لطف ايشان سپاس گزارم .
در خاتمهء اين مبحث لازم است به اين نكته اشاره نمايد كه تمامى - نسخه هاى موجود تلخيص نرشخى در بسيارى از اغلاط مانند يك ديگر است و همهء آن اغلاط به يك صورت نوشته شده گوئى كه همگى از روى نسخهء واحدى استنساخ گرديده مثلا نام سلم بن زياد كه در صفحات 57 و 58 و 59 و 60 مكرر ذكر شده همه جا و در همهء نسخه ها ( مسلم بن زياد ) است ، و در صفحهء 68 ( و بيلها و كوزه ها و تبرها ) كه در تمام نسخه ها « كوزه ها » است و بايد به جاى كوزه ها ( گوازها ) باشد . و در

[1] - فهرست كتابخانهء عمومى اصفهان ص 21 - 22

مقدمه 28