وقايع و رويدادها كه از مشهودات و مسموعات مؤلف و مترجم است ارزش اين كتاب را بالا برده و بر اهميت آن افزوده و آن را مورد توجه محققين قرار داده است .
فراى خاور شناس مشهور نوشته است بسيارى از تاريخ نويسان و خاور شناسان و محققين از تاريخ بخاراى نرشخى استفاده كرده و از آن بهره برده‌اند ، زيرا در آن اطلاعات گرانبهائى است كه مورخان و زبان شناسان و باستان شناسان و سكه شناسان را به كار آيد ، و در آن مطالبى يافت مىشود كه بسيار مهم و جالب است و در ديگر كتابهاى تاريخ از آن يادى نشده است .
مآخذ كتاب محمد بن جعفر نرشخى مؤلف تاريخ بخارا غير از وقايع و رويدادهائى كه در زمان خود او روى داده و بعضى از آنها را به چشم خود ديده و يا از مطلعين شنيده حوادث پيش از زمان خود را مسلما از كتابهاى ديگران گرفته و قطعا مآخذى چند داشته كه از همهء آنها نام نبرده است . و چون اصل عربى تأليف وى از ميان رفته و نصر بن احمد بن نصر قباوى هم در ترجمهء خود و محمد بن زفر بن عمر در تلخيص خويش تصرفاتى در كتاب نموده و چنان كه قباوى خود گويد « بخشى از مطالب كتاب را كه بىاصل و ملالت آور بود و در ذكر آنها سودى نمىديد در ترجمهء انداخته شد » بنابر اين احتمال آن هست كه در اصل تاريخ نرشخى مآخذ مذكور بوده و در ترجمه و تلخيص افتاده باشد ، از اين روى از تمام مآخذى كه نرشخى از آنها استفاده نموده اطلاع دقيق و صحيحى در دست نيست ، با اين حال در چند موضع از اين تلخيص ترجمه نام اشخاصى ياد شده كه به يقين نرشخى از آثار آنها استفاده كرده و بهره مند گرديده است .
از جمله در تاريخ آل سامان و ذكر نسب ايشان ( ص 82 ) از دو شخص به نام محمد بن صالح الليثى و ابو الحسن مدائنى ( در اصل - ميدانى است ) ياد و مطالبى از آنها روايت شده كه پيداست صاحب تاريخ كه با آنها همزمان نبوده از كتابهاى اين دو در اينجا و در موارد متعدد ديگر بهره برده و استفاده نموده بىآنكه ذكرى از كتب آنها بنمايد .
شخص اول كه محمد بن صالح الليثى است نامش در كتب تاريخ و رجال

مقدمه 18