شيوهء تصحيح از نسخه هاى موجود نسخهء اسعد افندى به علامت « اس » كه اصيلترين و قديم ترين آنها ( نوشته شده به سال 636 يعنى 33 سال پس از ترجمهء كتاب ) بود ، نسخهء اساس قرار داده شد و در وهلهء اول با سه نسخهء ديگر « شع » ( شهيد على پاشا ) و مب ( موزهء بريتانيا ) و صو ( اياصوفيا ) كاملا مطابقت داده شد و موارد اختلاف نسخ ذكر گرديد ، بنابر اين در حاشيه ذكرى از نسخهء « اس » نيست مگر در برخى از موارد كه اين نسخه ناقص يا نادرست بوده يا ضبط نسخ ديگر بر آن رجحان داشته است .
در وهلهء دوم با نسخه هاى « لد » ( نسخهء كتابخانهء لغت نامهء دهخدا ) و دو نسخهء چاپى : چت ( چاپ سنگى تهران 1272 ) و چق ( چاپ آقاى قويم ) تطبيق داده شد و در موارد لزوم اختلاف نسخ ذكر گرديد ، پيداست كه بيان همهء اختلافات اين سه نسخه سودى نداشت ، زيرا نسخهء خطى « لد » اگرچه نسبتا كامل و جامع است ولى اغلاط و اشتباهات بسيارى در آن راه يافته و بعلاوه از نسخ متأخّر و كتابت شده به سال 1265 ه . ق . است .
و امّا نسخهء « چت » اگر چه از بعضى جهات بر نسخهء « چق » رجحان دارد بخصوص از نظر توضيحاتى كه در حواشى آن آمده و ظاهرا از حبيب الدّين گلپايگانى مصحّح كتاب است ، ليكن از اغلاط و اشتباهات خالى نيست و اين اغلاط عينا در چاپ آقاى قويم وارد شده ، از قبيل موارد زير :
در ص 275 نسخهء « چت » چنين آمده : « و همانا متنبّى در وصف خطَّ او مىگويد :
< شعر > فى خطَّه من كلّ قلب شهوة حتّى كأنّ مداده الاهواء < / شعر > و در كتاب حاضر چنين است : « و همانا ابيات متنبّى صفت خطَّ اوست . . . » و ضبط اخير درست است ، زيرا كه متنبّى اشعار را دربارهء خطَّ ابو على هارون بن عبد العزيز سروده است نه دربارهء خطَّ قابوس . اين اشتباه عينا در چاپ آقاى قويم ( ص 171 )

مقدمة 38