ما شاء الله منجم كه خود آن دو را نام مىبرد نقل و استفاده كرده باشد .
هوتسما در معرفى كتاب و نشان دادن مآخذ مؤلف مىنويسد : « تاريخ يعقوبى به دو قسمت منقسم شده است ، يكى قبل از اسلام و ديگرى بعد از اسلام ، و هر يك از اين دو قسمت را مقدمه‌اى جداگانه است . عنوان و مقدمهء كتاب اول از بين رفته و ليكن مقدمهء قسمت دوم سالم مانده و يعقوبى در آن راجع بامور مختلف بحث كرده و از جمله آنكه در سبك كار خود از قديمترين تاريخ شروع و موضوع خود را ابتدا راجع به بلاد و شهرها مىنويسد و اطلاعات خود را مىنگارد . اهميت و ارزش اين كتاب امرى است واضح و نيازى به توضيح ندارد . كار يعقوبى با كار طبرى و ديگران كه از وى پيروى كرده‌اند تفاوت كلى دارد ، و با مراجعه بتاريخ قبل از اسلام او روشن مىشود كه مسعودى از وى پيروى كرده و بسيار از او متأثر شده و از مطالب وى اقتباس كرده است . وى از مؤلفان محتاط است كه مطالب خود را بايد بداند و و بقول ديگران اعتماد نمىكند چنان كه « نولد كه » در تاريخ ساسانيان نشان داده است . مطالعه كرده و بيابيم كه منشأ آن چيست و از كجا گرفته شده ، يعنى تحقيق كنيم كه مأخذ اثر وى در تاريخ بنى اسرائيل چيست ، بايد به « اوتيخيوس » [1] و « المكين » [2] و مآخذ مسيحى و كتب سريانى مراجعه كنيم . وى اطلاعات زيادى از خود كتاب مقدس گرفته است ، يعنى از كتب مقدس درجهء دوم كه در مشرق زمين رايج بوده ، و هم از

[1] - Eutychius ( سعيد بن بطريق پيشواى مسيحيان اسكندريه متوفى بسال 940 ) .
[2] - جرجس بن عميد ( 1205 - 1273 ) تاريخ نويسان مسيحى كه در قاهره تولد يافت در دمشق درگذشت ، وى در دمشق كارمند ديوان سپاه بود ، و دو كتاب بنام « المجموع المبارك » در تاريخ عالم از دوران خلقت تا زمان هر قل ، و « تاريخ المسلمين » از صاحب شريعت اسلام تا دولت اتابكيان ( 1260 ) باستناد طبرى و اوتيخيوس يعنى سعيد بن بطريق نوشت ( معجم لأعلام الشرق و الغرب ) .

مقدمهء مترجم 30