معرف آن كتاب تنها علاّمهء دخويه است .
البلدان يعقوبى براى چهارمين بار درس سال 1337 ه‌ . 1918 م . از روى يكى از دو چاپ اروپا با مقدمهء مختصرى بدون فهرست در نجف چاپ رسيده است . [1] تاريخ نسخهء خطى البلدان كه چاپ اروپا از روى آن بوده است « بامداد شنبه 21 شوال سال 607 » مىباشد .
9 - تاريخ كه در منابع مختلف بعنوان « تاريخ ابن واضح » [2] و « اخبار العباسية » [3] و « كتاب تاريخ تأليف احمد بن يعقوب مصرى در اخبار عباسيان و جز ايشان » [4] ، و « تاريخ احمد بن ابى يعقوب » [5] ، و « تاريخ احمد بن يعقوب » [6] ، و « تاريخ كبير » [7] ، و « تاريخ عالم » [8] و « تاريخ احمد بن ابى يعقوب العباسى » [9] ياد شده است .
هوتسما مىنويسد : مسعودى در عنوان اين كتاب مرتكب اشتباه شده و اين كتاب را زير عنوان « التاريخ فى اخبار العباسين » معرفى كرده ، و اين اشتباه وى سبب شده كه ديگران بعد از او نيز مانند حاجى خليفه و غيره از اشتباه وى پيروى كنند و آن را بنام « التاريخ فى اخبار العباسيه » بشناسند و به نظر مىرسد كه نام يعقوبى باعتبار پدر بزرگ او واضح كه منسوب به عباسيان بوده « عباسى » و نام تاريخ وى « تاريخ العباسى » بوده است ، و « تاريخ العباسى » باشتباه « تاريخ العباسيه » شده ، و كلمهء ( فى اخبار ) را هم مسعودى از خود افزوده ، و حاجى خليفه هم بدون آنكه كتاب را ديده باشد همان نام را ثبت كرده است . عنوان اين كتاب فقط كلمهء « تاريخ » بوده و موضوع آن تاريخ عمومى است .
اشكال هوتسما بر مسعودى و توجيهى كه مىكند ظاهراً درست نيست ، چه

[1] - مترجم در ترجمهء كتاب البلدان كه براى چاپ آماده است ، چاپهاى اول ( قسمت مغرب ) و دوم دخويه ، و چاپ نجف را در اختيار داشته است .
[2] - تفسير خطى شهرستانى
[3] - كشف الظنون .
[4] - مروج الذهب .
[5] - مجمل التواريخ ص 229 .
[6] - مأخذ سابق ص 271 و ص 278 .
[7] - معجم الادباء ج 5 ص 153 .
[8] - مدخل سارتن ج 1 ص 607 ، دائرة المعارف اسلامى ج 4 ص 1152 .
[9] - فهرست پرستن .

مقدمهء مترجم 24