در حدود سال 290 هجرى . [1] 3 - ابو جعفر محمد بن جرير طبرى مورخ و مفسر مشهور ، مؤلف كتاب « تاريخ الأمم و الملوك » متوفى بسال 310 هجرى . [2] 4 - ابو زيد احمد بن سهل بلخى متوفى بسال 322 هجرى ، صاحب تأليفات بسيار كه ابن نديم آنها را ذكر مىكند . [3] يعقوبى و دينورى علاوه بر آنچه از مورخان بزرگ اسلامى بشمار ميروند ، در جغرافيا نيز همان بزرگى و تقدم را شايسته‌اند و هر كدام كتابى بنام « البلدان » تأليف كرده‌اند و بگفتهء بعضى مىتوان يعقوبى را معلم جغرافياى مسلمين شمرد . در كتاب دائرة المعارف الإسلاميه [4] در مادهء جغرافيا مىنويسد : بسيارى از جغرافى نويسان قرون آتيه مانند يعقوبى و بلخى و مسعودى ، [5] در عين حال مورخ هم بوده‌اند و نيز بسيارى از مصنفات تاريخى داراى فصلهاى مهمى در جغرافيا است .
علاوه بر تاريخ و جغرافيا ، تسلط يعقوبى در علم نجوم و علاقه مندى وى به اين علم آشكار است ، چه در بسيارى از موارد ، از جمله در ولادت عيسى ( ص 83 - 84 ) ، ولادت رسول اكرم ( ص 358 - 359 ) ، بعثت رسول اكرم ( ص 377 ) ، وفات رسول اكرم ( ص 509 - 510 ) ، و نيز در آغاز دوران هر يك از خلفا ( جز چند مورد ) صورت فلكى صحيح و طالع سال را بدست مىدهد ، و اختلاف منجمان را متذكر مىگردد .
يعقوبى شعر عربى را نيك مىسروده و نام وى در زمرهء شعراى ايران نيز آمده ابو منصور عبد الملك بن محمد نيشابورى ثعالبى ، متوفى در حدود سال 425 هجرى ، در كتاب « يتيمة الدهر فى محاسن اهل العصر » [6] آنجا كه شعراى اصفهان را از « كتاب اصفهان » تأليف ابو عبد الله حمزة بن حسين اصفهانى نقل مىكند ، « احمد ابن واضح » را در عداد شعراى اصفهان نام مىبرد و مراد همين يعقوبى است .

[1] - ر . ك . فهرست ص 116
[2] - ر . ك مروج الذهب ج 1 ص 15 ، وفيات الأعيان ج 3 ص 332
[3] - ر . ك . فهرست ص 198
[4] - ج 7 ص 13
[5] - ر . ك فهرست 219
[6] - ج 3 ص 125

مقدمهء مترجم 13