سايبانها و سراپرده ها و لوازم جمازگان را تهيه مىكرد و بر آن مىنوشت : « از جمله چيزها كه به دستان محمد بن عبد الملك صورت گرفت » وى وقتى در خانه حضور مىيافت روپوشى سياه مىپوشيد و شمشيرى با حمايل مىآويخت . فضل بن مروان به دو گفت : « تو فقط يك بازرگانى ، ترا با جامهء سياه و شمشير چكار ؟ » محمد اين را ترك كرد و چون ترك كرد ، فضل او را وادار كرد به دليل بن يعقوب نصرانى حساب بدهد . دليل در كار وى نكويى كرد و مايهء زحمت او نشد ، محمد هديه هايى به دو عرضه كرد اما دليل چيزى از او نپذيرفت .
وقتى سال دويست و نوزدهم رسيد ، و به قولى بيستم كه اين به نزد ما نادرست است ، معتصم به آهنگ قاطول برون شد كه و مىخواست در سامرا بنيان كند ، اما طغيان دجله وى را منصرف كرد كه نتوانست رفت ، سوى بغداد بازگشت و به شماسيه رفت ، پس از آن بار ديگر برون شد و چون به قاطول رسيد ، بر فضل بن مروان و مردم خاندان وى خشم آورد ، در ماه صفر ، و دستورشان داد كه آنچه را به دستشان بود صورت دهند ، فضل را كه مورد خشم بود به حساب كشيدند و چون از حساب فراغت يافت ، وى را دربارهء آن به گفتگو نكشيد و بگفت تا وى را بدارند و به خانه اش ببرند كه به بغداد بود ، در خيابان ميدان . ياران وى را نيز بداشت و محمد بن عبد الملك - زيات را به جايش نهاد كه دليل را بداشت و فضل را به دهكده اى در راه موصل به نام سن تبعيد كرد كه همچنان آنجا ببود محمد بن عبد الملك وزير شد و بيشتر بنيانها كه معتصم در سامرا كرد در جانب شرقى و غربى به دست او شد و همچنان در مقام خويش ببود تا متوكل به خلافت رسيد و محمد بن عبد الملك را بكشت .
گويند : وقتى معتصم فضل بن مروان را به وزارت گرفت در دل معتصم جايى يافت كه كس طمع ديدار وى را نداشت چه رسد به اينكه با وى تعرض كند ، يا به امر و نهى و ارادهء وى اعتراض [1] كند . وضع و مقام وى چنين بود تا وقتى كه به اتكاى

[1] كلمهء متن .

5815