عليه السّلام گفت : من به روزى هفتاد بار توبه كنم . و پيغمبر نه به جاى آن بود كه او را هفتاد بار توبه بايستى كردن كه رسم و نشان مرجيان چنان است كه گويد : رجعت يا رب . باز تو آمدم . موسى چون آن هول ديد گفت : باز تو آمدم . و گروهى گويند كه توبه از قتل آن قبطى كرد كه او را نفرموده بودند كه او را بكش ، بىفرمان كشت . چون آن هول ديد چيزى ندانست از خويشتن كه از آن توبه بايست كردن .
و گروهى گفتند : از آن بود كه او گفت : مرا مىبايد كه ترا ببينم ، گفت توبه كردم . و گروهى گفتند كه بىگمان كلام يافت طمع به رؤيت كرد . خداى عزّ و جلّ گفت :
گستاخى تا ندهند مكن . گفت : توبه كردم . و اين نيكو است . و گروهى گفتند : چون دانست كه بدين جهان نشايد ديدن و ليكن علت ندانست كه چيست كه بدين جهان نشايد ديد . چون خداى عزّ و جلّ گفت : اين ثواب توحيد است ، موسى گفت : توبه كردم . و گروهى گفتند : چون موسى رؤيت خواست ، خداى عزّ و جلّ گفت : در كوه نگر ! موسى در كوه نگريست . حقّ تعالى گفت : آن كس كه دعوى رؤيت ما كند بر حقيقت در مسألهء ايجاب نظر جز به ما نيفكند . موسى گفت : توبه كردم . گروهى گفتند : او دانست كه در اين جهان نتوان ديدن و ليكن خواست كه علَّت اين توحيد بداند و توحيد را علَّت نيست ، و طلب علَّت توحيد كردن خطا است ، و همچنين شريعت را طلب علَّت نبايد كردن . چون پيغمبر از خداى عزّ و جلّ به تو آمد از او حجّت و برهان بر صدق پيغمبرى طلب بايد كردن ، و چون يافتى هر چه او فرمايد كار بايد بست و چون و چرا نبايد گفتن زيرا كه هر پيغمبر كه خداى عزّ و جلّ فرستد ، هر چه كند به فرمان خداى كند و آنچه گويد از فرمان او گويد ، چنان كه خداى عزّ و جلّ گويد : * ( وَما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى . إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى 53 : 3 - 4 ) * . اكنون باز سر حديث شويم .
پس چون موسى عليه السّلام به هوش باز آمد ، الواح تورات برگرفت و مناجات تمام شد و آن ابر از موسى برخاست و موسى پيدا آمد ، آن هفتاد تن كه آنجا بودند او را بديدند . موسى تورات بر ايشان همى خواند گفت : خداى عزّ و جلّ مرا چنين

325