سلاح بسيار كرد . و هر جايى و دهى دهقانان را فرمود كه آبادانى اين شهر و اين ديه از تو خواهم ، و رعيّت را بفرمود كه فرمان او كنند تا جهان آبادان شود ، و مملكت به داد و فراخى بداشت صد و بيست سال . و چون از ملك وى شصت سال بگذشت ، موسى عليه السّلام به پيغمبرى بيرون آمد و به مصر شد و فرعون غرقه شد و دين موسى به شام و مغرب آشكارا شد .
و منوچهر به خويشتن مشغول بود ، و افراسياب ملك ترك بر او بيرون آمده بود و زمين مشرق بر او تباه كرده ، و به زمين شام به موسى نرسيد . و اين افراسياب ملك ترك بود پسر افشنج ، و ملكى بزرگ بود و همه تركان و خلق زمين مشرق به فرمان او بودند و نشست او به بلخ بود و گاه گاه به [ مرو ] . و اين همه تا ما وراء النّهر تركان داشتند و ملك و خرگاهها و خانه هاى تركان بود تا سرخس و تا حدّ عقبهء مزدران از نشابور بر سه منزل ، از اين سو همه تركان داشتند و ملك افراسياب بود و سپاه او را عدد پيدا نبود ، و پادشاهى او از حدّ سرخس بود تا جيحون ، و با اين زمينها آب راسو تا فرغانه و همه زمين تركستان تا حدّ چينستان او را بود . و او سپاهى بسيار بكشيد و به حرب [ b 48 ] منوچهر آمد و خود چند بار منوچهر را بشكست و اندر زمين طبرستان او را اندر حصار كرد و سپاه گرداگرد او فرود آورد و چند سال بر در طبرستان و آن حدود نشسته بود با تركان ، و منوچهر به شهرى كه آن را آمل خوانند به حصار بود . و گرداگرد طبرستان همه بيشه است و درختان بسيار . و تركان و غريبان آنجا كار نتوانستند كردن .
و اندر اخبار ديگر ايدون است و خود خواندم به كتاب فضايل شهرها اندر به فضيلت شهر آمل كه قصبهء طبرستان است و ملوك طبرستان را نشست آنجا بود ، و هيچ چيز نيابند از خوردنى از طعام و شراب و ميوه و ديگ افزارها و ديگر دانه ها و شكر و پانيذ و جامه هاى پوشيدنى از فرش تابستانى و زمستانى و هر چه مردم را بدان حاجت آيد كه نه در شهر آمل باشد ، و از بيرون نبايد طلب كردن . و ملك افراسياب با همه سپاه ترك بر در شهر آمل ده سال بنشست و منوچهر را به حصار داشت با سپاه خويش كه اندر آمل بودند . هيچ چيزى از اين جمله از بيرون شهر

253